Мавзу: жаҳон этнологиясининг асосий йўналишлари ва мактаблари

Primordializm (inglizcha «primordial» - «boshlang`ich», «dastlabki», «azaliy») yo`nalishining mashhur namoyondalari qatoriga K.Girts, R.Gambino, U.Konnoro, Yu.V.Bromley, E.Stuard, P.Van den Berg kabi mashhur tadqiqotchilarni kiritish mumkin. Bu yo`nalish, tarafdorlari fikricha, etnos yoki etniklik tabiatda yoki jamiyatda ob’ektiv asosga ega bo`lgan aniq fenomendir. etnos nazariyasi nomi bilan mashhur bo`lgan konsepsiya yaxlit bir butun tizimli qarash shaklida ilk marotaba XX asr 20 - yillarida, aniqrog`i, 1923 yilda Xitoyning Shanxay viloyatida yashagan rus emigranta S.M.Shirokogorov tomonidan ilgari surilgan. Aynan u fanga “etnos” tushunchasini olib kirgan tadqiqotchi hisoblanadi. Keyinchalik S.Shirokogorov ishlarida etnos (millat)ga berilgan ta’rif P.Kushner, S.Tokarev, N.Cheboksarov, V.Kozlov tadqiqotlarida ma’lum darajada takomillashtirilgan.

Konstruktivizm. XX asr 70-80-yillariga kyolib dunyo miqyosidagi ijtimoiy-siyosiy hayotda etnik muammolar muhim ahamiyat kasb eta boshlagan. Natijada, etnos va etniklikka oid konstruktiv qarash keng miqyosda ommalasha boshlaganligi tufayli etnos, etniklikka oid konstruktiv maktab shakllandi. Mazkur yo`nalish ayniqsa AQSH va boshqa qator emigrantlar davlati hisoblangan mamlakatlar (Kanada, Avstraliya) etnologiyasida rivojlangan. Aynan ushbu mamlakatlarda konstruktivistik nazariyaning keng ommalashuviga ma’lum ma’noda mazkur davlatlarda mahalliy hindular va Avstraliya aborigenlaridan tashqari etnik guruhlarning tabiiy ildizi mavjud emasligi bilan bog`liqdir.