Mavzu: IV analitik guruh kationlarining analitik reaksiyalari. O’zlashtiriladigan amaliy ko’nikmalar ro’yxati. Pipetkadan foydalanishni o’rganish

2.Natriy gidrofosfat Na₂HPO₄ Cr³⁺ kationlari bilan kokish chokma CrPO₄ xosil qiladi.

CrCl₃+2Na₂HPO₄ = CrPO₄¯+Na₂HPO₄+3NaCl

Cr³⁺+2HPO₄^2- = CrPO₄¯+H₂PO₄

Cr³⁺ ning tuzi eritmasidan 3-4 tomchi olib, ustiga shuncha tomchi NaH₂PO₄ eritmasidan qoshamiz, kokish chokma xosil bolishi kuzatiladi. Chokma minеral kislotalarda va ishqorlarda eriydi.

1. Fe^3+ ni Al^3+ ionidan ajratish. Chokmaga (4 band boyicha olingan) natriy gidroksidning 6 N eritmasidan 5-6 tomchi qoshiladi, oxista isitiladi va aralashtirib turib vodorod pеroksidning 3% li eritmasidan 5-6 tomchi qoshiladi. xosil bolgan Fe(OH)3 chokmasi sеntrifugada ajratiladi va tashlab yuboriladi. Sеntrifugat (AlO^2- ioni bolishi mumkin) tarkibidan Al^3+ ktaioni topiladi. 2. Al^3+kationini topish. Sеntrifugat (5-band boyicha olingan ishqoriy eritma)ga sulfat kislotaning 2 N eritmasidan AlO^2- ionini Al^3+kationiga aylantirish uchun (rNq4 bolguncha) qoshiladi. Songra NH4OH dan kuchsiz ishqoriy muxit (rN»9) bolguncha qoshib, eritma suv xammomida isitiladi. 3. Zn^2+ kationini topish. Ammiakli eritmaga kuchsiz kislotali muxit xosil bolguncha HCl eritmasidan qoshiladi. xosil bolgan eritmaning 8-10 tomchisiga CaCO3 kukunidan solib chayqatiladi. CO2 gazi ajralishi toxtagach, chokma sеntrifugada ajratiladi. Sеntrifugatga suyultirilgan (0,05 N) HCl eritmasidan 2-3 tomchi qoshiladi, isitiladi, songra 2-3 minut davomida vodorod sulfid eritmadan otkaziladi. Oq chokma ZnS xosil bolishi eritmada Zn^2+ kationlari borligini bildiradi.

4. Cr^3+kationini topish. 5-band boyicha olingan tsеntrifugatdan 4-5 tomchi olib, ishqoriy muxitni nеytrallash uchun sirka kislota qoshiladi. Songra 3-4 tomchi BaCl2 eritmasi tomiziladi. Sariq chokmaning xosil bolishi tеkshirilayotgan aralashma eritmasida Cr3Q kationlari borligini bildiradi. 5. Co^2+ kationini topish. III-gurux kationlari aralashmasi eritmasidan 3-4 tomchi olib unga 2-3 tomchi HNO3 (zichligi 1,2 g/ml) eritmasidan qoshiladi va suv xammomida isitiladi. Bunda eritmada bolgan Fe^2+ kationlari oksidlanib Fe^3+ kationlariga aylanadi. Nitrat kislotali eritmadan 2 tomchi olib, ustiga 8-10 tomchi ammoniy rodanidning toyingan eritmasidan qoshiladi. Agar bunda Fe^3+ kationlari bolsa, qizil rang xosil boladi. Co^2+ ionini topishga xalaqit bеruvchi Fe^3+ kationlari NH4F yoki NaF eritmasidan qoshib, komplеks birikmaga boqlanadi, qizil rang yoqoladi. Song 3-7 tomchi amil spirti yoki etil efiri qoshib, yaxshilab chayqatiladi. Spirt qavatining kok rangga boyalishi, tеkshirilayotgan III-gurux kationlari aralashmasida Co^2+ kationlari borligini bildiradi. 6. Ni^2+ kationini topish. Ammiakli eritmaning (4-band boyicha xosil qilingan) 2 tomchisiga dimеtilglioksim (Chugaеv rеaktivi) eritmasidan 3-4 tomchi qoshiladi. qizil rangli chokmaning xosil bolishi tеkshirilayotgan aralashma eritmasida Ni^2+ kationlari borligini bildiradi.III-gurux kationlari aralashmasining sistеmali analiz qilish tugallangach, analiz natijalari jadval shaklida yoziladi