Mavzu: isitmaning gipertermiyadan farqlovchi xossalari

Isitma tabiatan infeksion (parazitlar, bakteriyalar, viruslar, balki rikketsiyalar) va noinfeksion pirogenlar (organizmning o'zida qon aylanishi buzilganida, yallig'lanish, o'smapaydo bo‘lganida shikastlanib qolgan to'qimalari) ta'siriga javoban paydo bo'ladi. Hozir ekzogen pirogenlar va organizmning o'zida to'qimalar parchalanganida yuzaga keladigan, odatda, lipoproteid tabiatga ega bo'lgan moddalar o'z ta'sirini endogen pirogenlar degan moddalar orqali yuzaga chiqaradi, deb hisoblanadi. Mana shunday pirogenlar leykotsitlardan, asosan granulo-tsitlardan ekzogen pirogenlar ta'siri ostida hosil bo'ladi va shu sababli leykotsitar pirogenlar deb ataladi.

Leykotsitar pirogenlar gipotala-musning oldingi bo'limida joylashgan termoregulatsiya markazi neyron-larining qo'zg'aluvchanligini kuchaytiradi. Shuning natijasida me'yorl temperatura past temperatura deb idrok etiladi va termoregulatsiya markazi neyronlarining termoretseptorlar afferent signallariga hamda qon temperaturasiga ko'rsatadigan reaksiyasi o'zgaradi. Termoregulatsiya markazi funksional holatining buzilishi leykotsitar pirogenlar ta'siri ostida neyronlarda prostaglandin isajralib chiqishiga bog'liq, shu modda neyronlardagi sAMF miqdorini ko'paytiradi deb taxmin qilinadi. Termoregulatsiya markazi neyronlari faoliyatining o'zga tusga kirishi organizmda issiqlik hosil qilish va issiqlik chiqarish ahvolini o'zgartiradi.

Isitma uchta bosqichda o'tadi: ko'tarilishi (lotincha — incrementum), bir xilda turishi (lotincha — fastigium) va pasayishi (lotincha — decrementum). Isitmaning har bir bosqichida organizmdagi issiqlik balansi o'z xususiyatlariga ega bo'ladi. Isitmaning ko'tarilish bosqichida issiqlik hosil qilish bir vaqt oralig'ida issiqlik chiqarishdan ustun bo'lib turadi va tana temperaturasi ko'tariladi. Isitmaning bir xilda turish bosqichida issiqlik hosil qilish bilan issiqlik chiqarish baravarlashadi va temperatura yuqori darajada turib qoladi. Isitmaning pasayish bosqichida issiqlik chiqarish issiqlik hosil qilishdan ustun bo'ladi va temperatura pasayib boradi.