|
Investitsiya, NCF, so`m
|
Koeffitsiyent, 21%
|
Joriy qiymat
|
Diskontlangan kumulyativ pul oqimi
|
|
0
|
-2500 000 000,00
|
1
|
-2 500 000 000,00
|
-2 500 000 000,00
|
|
1
|
438 388 297
|
0,826446281
|
362 304 377,69
|
-2 137 695 622,31
|
|
2
|
467 841 291
|
0,683013455
|
319 541 896,73
|
-1 818 153 725,59
|
|
3
|
828 195 164
|
0,56447393
|
467 494 579,07
|
-1 350 659 146,51
|
|
4
|
1 440 889 669
|
0,46650738
|
672 185 664,66
|
-678 473 481,85
|
|
5
|
2 281 831 879
|
0,385543289
|
879 744 968,55
|
201 271 486,70
|
|
Investitsiya loyihasining sof joriy qiymatini hisoblash uchun dastavval sof pul oqimlarini hisoblab olishimiz lozim. Buning uchun 6- jadvalda hisoblangan 5 yillik NCF ma’lumotlaridan foydalangan holda quyidagi jadvalga joylashtiramiz:
8-jadval
NPVni hisoblash9
|
NPV
|
201 271 487
|
|
PI
|
0,08
|
|
DPP
|
4,771216098
|
|
IRR
|
24%
|
Sof joriy qiymatni hisoblash
NPV= + + +… - I0= - I0
bu yerda, NPV – sof joriy qiymat; r – diskontlash stavkasi; I0 – boshlang’ich investitsiya; NCFt - t davr oxirida kelib tushgan pul oqimi (tushumi).
Investitsiya loyihalarini sof joriy qiymat usuli asosida baholashdan olingan natija, ya’ni sof joriy qiymat ijobiy miqdorga ega bo’lsa (NPV>0), u holda investitsiyalarinng rentabelligi diskont miqdoridan yuqori bo’ladi, NPV=0 holatda loyiha rentabelligi diskont stavkasiga (minimal qoplash me’yoriga) teng bo’ladi, agar NPV<0 bo’lsa, loyiha rentabelligi minimal miqdordan past bo’ladi.
Loyihamizda investitsiya 1 marta hisoblangani uchun yuqoridsa keltirilgan formualadan NPV hisoblaymz, loyihamizda NPV = 201 271 486,70 so`mni tashkil etdi, loyihamizga beshinchi yilga kelib samaraga erishdi.
Ikkinchi ko’rsatkich PI (Profitability index), ya’ni investitsiyalarning rentabelligi indeksi diskontlashtirilgan daromadlarning diskontlashtirilgan investitsiya xarajatlariga nisbatini hisoblab topishga asoslangan. U qanday holatda investor boyligi o’sishi mumkinligini ko’rsatib beradi va quyidagicha aniqlanadi:
PI=( )/I0
Agar investitsiya sarflari turli davrlarda (uzoq) amalga oshirilsa, formula quyidagicha tus oladi:
PI=
Rentabellik indeksi (PI)
Ikkinchi ko’rsatkich PI (Profitability index), ya’ni investitsiyalarning rentabelligi indeksi diskontlashtirilgan daromadlarning diskontlashtirilgan investitsiya xarajatlariga nisbatini hisoblab topishga asoslangan. U qanday holatda investor boyligi o’sishi mumkinligini ko’rsatib beradi va quyidagicha aniqlanadi:
PI=( )/I0
Agar investitsiya sarflari turli davrlarda (uzoq) amalga oshirilsa, formula quyidagicha tus oladi:
PI=
Loyihamizda PI=0.08 teng chiqdi. Bunda loyihamiz ijobiy miqdorga ega deb topsak bo`ladi, chunki PI>0 teng
Diskontlashgan qoplash muddati (DPP)
Loyiha samaradorligini aniqlashda diskontlashgan qoplash muddati ko’rsatkichi loyihaning qancha muddatda qoplanishini ko’rsatadi. Uni yuqorida keltirib o’tgan 8- jadval orqali aniqlaymiz.
9- jadval
DPP (Diskontlashgan qoplash muddati)ni topish10
№
|
Investitsiya, NCF, so`m
|
Koeffitsiyent, 21%
|
Joriy qiymat
|
Diskontlangan kumulyativ pul oqimi
|
0
|
-2500 000 000,00
|
1
|
-2 500 000 000,00
|
-2 500 000 000,00
|
1
|
438 388 297
|
0,826446281
|
362 304 377,69
|
-2 137 695 622,31
|
2
|
467 841 291
|
0,683013455
|
319 541 896,73
|
-1 818 153 725,59
|
3
|
828 195 164
|
0,56447393
|
467 494 579,07
|
-1 350 659 146,51
|
4
|
1 440 889 669
|
0,46650738
|
672 185 664,66
|
-678 473 481,85
|
5
|
2 281 831 879
|
0,385543289
|
879 744 968,55
|
201 271 486,70
|
Foydaning ichki me’yori(IRR)
IRR foydaning ichki me’yori bizning loyihamizda 24%ni tashkil qilmoqda. Bundan shunday xulosa qilish mumkinki, “Shohruh Mirzomiddin o`g`li”MCHJ amalga oshirayotgan investitsiya loyihasidan zarar ko’rmasiligi uchun ishlab chiqarish hajmini maximum 24%gacha kamaytirishi mumkin.
XULOSA
Xulosa qilib shuni aytishim mumkinki, pul mablag'larini uzoq muddatli moddiy va moliyaviy aktivlarga investitsiya qilish bilan bog'liq investitsiya jarayonlarini boshqarish eng muhim va qiyin tanlovdir. Shu sababli yuqorida ko`rsatkichlar yaxshilab o`rgangan xolda korxonaning kelgusida davrda samaradorligini hisoblab chiqdim. Bozor iqtisodiyoti sharoitida investitsiya imkoniyatlari juda ko'p. Shu bilan birga, har qanday tijorat tashkiloti sarmoya uchun cheklangan miqdordagi bepul moliyaviy resurslarga ega. Bu o`z navbatida yangi loyihalarga investitsiya kiritish majburiyatini yuklaydi. Loyihalarni baholashda qo'yiladigan maqsadlar har xil bo'lishi mumkin va ularni amalga oshirish jarayonida olingan natijalar aniq foyda xarakteriga ega bo'lishi shart emas. Iqtisodiy ma'noda o'zlari foydasiz bo'lgan, ammo xom ashyo va yarim tayyor mahsulotlar bilan ta'minlashda barqarorlikka erishish, xom ashyo va mahsulotlarning yangi bozorlariga chiqish, qandaydir ijtimoiy samaraga erishish, xarajatlarni kamaytirish hisobiga bilvosita daromad keltiradigan loyihalar bo'lishi mumkin. Boshqa loyihalar va tarmoqlar uchun va hokazo. Shunday qilib, ko'plab iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarda atrof-muhitni muhofaza qilish va kompaniyalar mahsulotlarining foydalanuvchilar va tabiat uchun xavfsizligini ta'minlash masalasi juda keskin ko'tariladi. Bunday holda, rasmiylashtirilgan algoritmlarga asoslangan loyihani qabul qilishning maqsadga muvofiqligini baholashning an'anaviy mezonlari ba'zi bir rasmiylashtirilmagan mezonlarga o'rnini bosishi mumkin.Yuqorida keltirib o`tilgan jadvallar asosida shunday xulosa kelishimiz mumkinki “Shohruh Mirzomiddin o`g`li” MCHJ go`sht va sut ishlab chiqarib 5 yilda yuqori samaradorlikka erishish bilan barobarida, milliy bozorni arzon sifatli go`sh va sut mahsulotlari bilan taminlay olgan. Ushbu loyiha egasi bo`lmish ishlab chiqarish korxonasida 1 yilda sof pul oqimi 93 675 351so`mni tashkil etgan bo`lsa kelgusida yillarda yuqori samaradorlikka erishgan. Bunga sabab qilib ushbu loyihador MCHJ 1 yilda chet eldan 60 bosh smental sigirlarni harid qilgan.Smental sigirlari 1 yil o`tmay nasl berishni boshlagan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
