mavzu: investitsiya faoliyatida kapital qurilish – mavzu: Kapital qurilish va kapital qo‘yilmalar. Reja

YaIN – yalpi investitsiya normasi 
YaIS – yalpi investitsiya summasi 
Hozirda O‘zbekiston Respublikasi hududida ishlab turgan chet ellik tashkilotlar 
vakolatxonalarining  biznesga  texnikaviy  yordam  berish  va  qo‘llab-quvvatlash 
salohiyatidan to‘liqroq foydalanish imkoniyatlari mavjud. 
Statistik  usul  yordamida  loyiha  sifatini,  olingan  investitsiyaning  qaytarish 
muddatini  baholash  mumkin.  Investitsiyani  o‘rtacha  qoplash  muddatini  quyidagi 
formula yordamida aniqlash mumkin:  
1
0
C
C
U
q
=
 
Bu yerda: 
C
0 
– boshlang‘ich korxonaga berilgan investitsiya miqdori,  
C
1
 – yillik o‘rtacha muomilada bo‘lgan pul miqdori.  
Kiritilgan  investitsiyalardan  qilingan  harajat  bilan,  undan  kelgan  daromad 
vaqtga bog‘liq ravishda o‘zgarib boradi. Qilingan harajat bilan daromadni investitsiya 
kiritilgan yillar bo‘yicha, investitsiya foizini e’tiboga olgan holda, taqqoslab borishga 
usuli dinamik usul deyiladi.  

---

Har  qanday  investitsiya  loyihasini  moliyaviy-iqtisodiy  baholash  mazmunini 
juda  sodda  savolga,  ya’ni  kelgusidagi  pul  tushumlari  hozirgi  qilingan  harajatlarni 
qoplaydimi yoki yo‘qmi degan savolga javob topish tashkil etadi. Rivojlangan bozor 
iqtisodiyotiga  ega  mamlakatlarda  investitsiyalarni  baholashning  turli  loyihalarga 
qo‘yilgan  mablag‘larning  foydaliligini  taqqoslashga  asoslangan  usullari  ko‘p 
qo‘llaniladi.  Shu  nuqtai  nazardan  qaraganda,  investitsiya  loyihalari  samaradorligini 
baholash  uslublari  deganda  harajatlarning  foydaliligi  va  qoplanishi  nuqtai  nazaridan 
turli  ob’ektlarga  (loyihalarga,  tadbirlarga)  investitsiya  qilishning  maqsadga 
muvofiqligini 
aniqlash 
usullari 
tushuniladi. 
Investitsiyalar 
samaradorligini 
aniqlashda, ularning ayrim jihatlarinigina harakterlaydigan alohida ko‘rsatkichlardan 
foydalanish  yetarli  bo‘lmaydi.  Shu  sababli  investitsiya  loyihalari  samaradorligini 
baholash uchun bir necha uslublar va ko‘rsatkichlar tizimidan foydalaniladi. 
Investitsiya  loyihalarini  baholashda  besh  asosiy  uslubdan  keng  foydalaniladi. 
O‘z navbatida bu uslublarni ikki guruhga aratish mumkin: