Мавзу: Инвестиция фаолиятида рисклар ва уларни пасайтириш йўллари

Ўртача квадратик четланиш ҳисоб-китоби

• Бу усулнинг мазмуни шундан иборатки, берилган инвестиция лойиҳасининг пул оқими кутилган пул оқимидан қанча четлашганини ҳисоб-китоб қилишдан иборатдир. Четланиш қанча катта бўлса, лойиҳанинг рисклилик даражаси шунчалик катта бўлади.
• Ўртача квадратик четланиш - бу инвестиция лойиҳаларининг риск даражасини баҳоловчи кўрсаткичлар ичида энг кўп қўлланиладиган кўрсаткичдир. Бу кўрсаткични ҳисоблаш орқали кутилган кўрсаткичларнинг мумкин бўлган четланишларини ҳисобга олиш имкониятини беради.

• Даромад, минг сўм

• Эҳтимоллик

• 100 200 300 400 500 600 700

• 0.4
• 0.3
• 0.2
• 0.1

• А-лойиҳа

• Б-лойиҳа

• А-лойиҳа

• Б-лойиҳа

• В-лойиҳа

• Даромад

• Эҳтимоллик

Ўртача квадратик четланишни ҳисоблаш тартиби қуйидагича:

• 1. Кўрсаткичнинг ўртача кутилган қиймати аниқланади. Ўртача кутилган қиймат – инвестиция лойиҳасининг барча бўлиши мумкин бўлган натижаларнинг ўртача тортилган қийматидир:
• Х=
• Бунда, Х – ўртача кутилаётган миқдор; хi – i–натижанинг абсолют миқдори;
• рi – i– натижанинг содир бўлиш эҳтимоли; n – натижа воситалари сони.
• 2. Кўрсаткичнинг вариацияси (четланиши) ҳисоб-китоб қилинади. Бу кўрсаткич инвестиция лойиҳасини амалга оширишнинг барча мумкин бўлган вариантларни кутилган қиймат атрофида тарқалганлигини (дисперсиясини) аниқлайди. Вариация қанчалик катта бўлса, кутилган қийматга нисбатан дисперсия шунчалик катта бўлди, шунга мос равишда лойиҳа риски ҳам катта бўлади.
• бунда, – дисперсия.
• 3. Ўртача квадратик четланиш ҳисобланади.
• бунда, – ўртача квадратик четлашиш,

• 4- масала. Қуйидаги жадвалда иккита инвестиция лойиҳасини амалга оширишнинг мумкин бўлган вариантларини асосий омиллари берилган. Жадвал маълумотларга асосланиб лойиҳаларни ўртача квадратик четланишни ҳисобланг ҳамда рисклилик даражасини таққосланг.
•