Mavzu: infuzoriyalar tipi, tuzilishi, ko‘payishi va rivojlanishining asosiy xususiyatlari, klassifikatsiyasi. Kiprikli va so‘ruvchi infuzoriyalar sinflari. Parazit va simbioz yashovchi infuzoriyalar

So`ruvchi infuzoriyalar sinfi -
о`troq yashovchi o`nlab yirtqich turlardan 
iborat. Ular yakka yoki koloniya bo`lib yashaydi. Biron substratga maxsus 
poyacha orqali yopishib oladi. Bir qancha infuzoriyalar substratga poyachasiz 
yopishib yashaydi. So`ruvchi infuzoriyalarning yetuk davrida hech qanday kiprikli 
apparati, og`zi, halqumi bo`lmaydi. Deyarli hamma turlari o `ljasini so`rish uchun 
xizmat qiladigan maxsus paypaslagich o `simtalarga ega.Yaqindan suzib o 
`tayotgan hay von (xivchinlilar yoki boshqa infuzoriyalar) yirtqichning 
paypaslagichiga tegib ketsa, unga yopishib qoladi. Shundan so`ng boshqa 
paypaslagichlar ham o`lja tomonga egiladi. O`lja tanasidagi suyuqlik 
paypaslagichlar nayi orqali yirtqich tanasiga oqib o `tadi. Voyaga yetgan so`ruvchi 
infuzoriyalarning yadrosi ikki xil boiadi. Jinsiy ko`payishi kon`yugatsiya 
tipidasodir boiadi. K o`payish davrida infuzoriyalaming kipriklari paydo boiadi. 
Yuqorida kursatilgan belgilar ulaming 
infuzoriyalar tipiga mansub ekanligini isbotlaydi. So`ruvchi infuzoriyalarning 
jinssiz ko`payishi kurtaklanish orqali boradi. Avval tanasining bir uchida 
bo`rtiqcha shaklida bitta yoki bir nechta kurtakcha paydo b o iad i. Kurtakchaga 
makronukleusning bir qismi va bitta mikronukleus o `tadi. Mik ronukleus bir necha 
marta mitoz yo`li bilan bo`linadi. Shundan keyin har bir kurtakcha ona 
organizmidan ajraladi va kiprikchalar hosil qilib, suzib ketadi. So`ruvchi 
infuzoriyalaming daydi davri kiprikli infuzoriyalarga о `xshab ketadi. Ayrim so 
`ruvchi infuzoriyalarda kurtak ona organizm ichida hosil b o `ladi. Rivojlanib 
chiqqan yosh infuzoriyalar (daydilar) kipriklar tirik organizmlar paydo bo`lishidan 
oldin nobiologik yo`l bilan sintez 
 
Nazorat uchun savollar: 
 
1. Xivchinlilar sinfi, tuzilishi, taksanomiyasi, hayvonot olamida tutgan о‘rni. 
2. Kasallik qо‘zg‘atuvchi xivchinlilarning tuzilishi va rivojlanishi 
3. Koloniya bо‘lib yashovchi xivchinlilar, kо‘p hujayrali hayvonlarning kyelib 
chiqishidagi ahamiyati.
4. So`ruvchi infuzoriyalarning tuzilishi va kо‘payishi.

---

5. Infuzoriya xujayralarining murakkab tuzilganligi, kipriklarni xivchinlilar bilan 
taqqoslash. 
6. Kasallik qо‘zg‘atuvchi bir xujayralilar.
7. So`ruvchi infuzoriyalarni nechta turi bor? 
8. Bir hujayralilarning filogeniyasi? 
9. So`ruvchi infuzoriyalar oziqlanishi 
10. Parazit infuzoriyalar qayerlarda uchraydi 
7.1-rasm Turli xil infuzoriyalarning ko`rinishi 
 
 
7.2-rasm. So`ruvchi infuzoriyalar