Mavzu: Imom al-g’azzoliyning

E‟tiqod va 
qalbga tegishli 
ishlar 
E’tiqod va qalbga tegishli ishlarda 
shubha, xavotir paydo bo‗lsa, 
uning ilmini o‗rganish shartdir. Agar ikki shahodat kalimasi dalolat 
qilgan ma‘nolarda shubha tug‗ilsa, uni daf qiladigan ilmni o‗rganish 
lozim bo‗ladi. Ammo shubhaga bormasdan, Alloh taoloning 
sifatlariga, U zotning kalomi qadim ekaniga, oxiratda Uni ko‗rishga 
va boshqa narsalarga mufassal e‘tiqod qilmasdan oldin vafot etsa, 
butun ulamolar ijmosiga ko‗ra, u musulmon holida ketgan bo‗ladi. 
E‘tiqodga taalluqli xavotir va shubhalar gohida insonning o‗zidan 
bo‗ladi, ba‘zisi esa, boshqalardan eshitish bilan tug‗iladi. Kishi 
falsafa keng tarqalgan, odamlari turli bid‘atlarni so‗zlaydigan 
shaharga borib qolsa, Haqni zikr etish bilan o‗zini himoya qilishi 
lozim. 
4. 
Botil fikr-
qarashlar 
Agar uning (kishining) qalbiga botil fikr-qarashlardan birortasi 
tushib qolsa, uni qalbidan ketkazish farz bo‗ladi. Ko‗pincha bu ish 
qiyin kechadi. Masalan, ribo, sudxo‗rlik keng tarqalgan bir shaharda 
musulmon kishi savdogarlik qilsa, unga ribodan saqlanish ilmini 
o‗rganish farzdir. 
5. 
Uch narsa 
insonni halok 
etadi: 
Payg‗ambarimiz (sollallohu alayhi vasallam) marhamat 
qilganlarki: «Uch narsa insonni halok etadi: o‗ta baxillik, ortidan 
ergashtirib ketadigan xohish, takabburlik bilan nafsiga ortiqcha baho 

---

berish». 
6. 
lmlar
bo„linadi. 
Bilgilki, ilmlarning turlarini bilmasdan turib, ularning farz bo‗lgani 
va bo‗lmaganini ajratish mumkin emas. Bizning maqsadga ko‗ra, 
ilmlar shar‘iy va noshar‘iy qismlarga 
bo‗linadi. 
7. 
Shar‟iy 
ilmlardan 
maqsad 
Shar‘iy ilmlardan maqsad payg‗ambarlardan o‗rganilgan, hisob 
kabi aql bilan bilinmaydigan, tibbiyot kabi tajriba bilan hosil 
bo‗lmaydigan, til kabi eshitish bilan vujudga kelmaydigan ilmlar 
nazarda tutiladi. 
8.