Mavzu: Immunitet, oits va ovi haqida ma’lumot. Oitsni kelib chiqish tarixi, yuqish yo’llari va xafli guruhlar

TARIXDAN BIR ShINGIL
OITS (SPID) xastaligi va OIV (VICh) — infeksiyaning kelib chikish tarixi xakida yetarli darajada ilmiy asoslangan dalillar va bir nechta nazariy taxminlar tugrisida anchagina gapirish mumkin. Qisqa kilib aytganda, ulardan biri - ushbu xastalikning kelib chikishi, 1950 yillarda Afrika kitasida, kasallik keltirib chikaruvchi virus odamlarga maymunlardan utgan degan nazariy taxminlar bor. Shuningdek, usha davrlarda odamlarda klinik belgilari va okibati buyicha xozirgi OITS kasalligiga uxshash ayrim xastaliklar mavjud bulgan. Ammo ular ichida ayrim klinik belgilariga kura boshkacharok, davolash kiyin bulgan va natijada doim ulim bilan tugallanayotgani tugrisida ma’lumotlar paydo bulgan. Keyinchalik bunday muammolar 1981 yilda AKSh.pa (Atlanta shaxrida) kasalliklarni nazorat kiluvchi Markazda yangi xastalik ruyxatga olingan va unga ortgirilgan immun tankisligi sindromi (OITS-SPID) deb nom berildi.
1987 yilning urtalariga kelib SPID sindromi bilan kasallanganlarning soni 930 taga, u bilan zararlangan (yukkan) kishilarning soni esa 60000 ga yakinlashgan. Olim G.Danilin ma’lumotlariga kura 1991 yildayok SPID epidemiyasi 150 ta mamlakatni zabt etgan edi. U uzining xavfliligiga kura atom bombasidan kam emas, deb ta’kidlanadi.
1991 yildayok 60 dan ortik mamlakatlarda, jumladan SSSRda (23 apr.1990 y) "SPID kasalligini oldini olish uchun konun" chikarilgan va usha dastur (programmasi) uchun 10 mln rubl ajratilgan bulsa, AЩSsa 1,6 mld dollar ajratilgan.
Jax,ogt Soglikni saklash tashkilotining ma’lumotiga kura, xozirgi kunda dunyoning 197 mamlakatida 1999 yil oxirigacha 35 mln. odam OITS bilan xastalangan va ulardan 13,5 mln. vafot etgan. X°^zirgi kunda esa 60 mln. atrofida xisoblanmokda. Uzbekistonda xam OITS bilan kasallanganlarning soni ortib bormokda.