Мавзу: Илк ўзбек алифбосининг вужудга келиши

2 -TOPSHIRIQ

Birinchi o‘lka o‘zbek til va imlo qurultoyi tomonidan qabul qilingan harf va imlo to‘g‘risidagi ushbu qarorning har bir bandiga izoh yozing.

1 - Imloning islohi uchun harp ila cho‘zgilar oyri oyri yurutulsun. 2 - Harplarimizning soni 23, cho‘zgʻilar 6 bo‘lsun. 3- Yozuvlarimizning barchasi bir gina shaklda (bosh harp bilan) yozulsunlar. 4 - Tilimiz orasig‘a kirib qolg‘on yot so‘zlar o‘z harp va cho‘zgilarimiz bilan yozilsunlar.

3- TOPSHIRIQ

Berilgan matnni o‘qing. Unli va undosh harflarga oid fikrlarni izohlang.

“Hozirg‘acha ishlatilib kelgan yozuvimzda yetarlik cho‘zg‘i yo‘q. Arabchaga taqlid 3-4 cho‘zg‘i olsoq ham bu kipoya qilmaydir. Yana harp bilan cho‘zg‘i orasida ayirma bo‘lmasdan ko‘b yerda, aynuqsa bolalarg‘a yangi harp tanitg‘on chog‘da bolalani yanglishdirib bitiramiz. Shuni tuzatish kerak. Harp bilan cho‘zg‘i (mad)ni ayirib, tilimizda bo‘lg‘on cho‘zg‘ilarni yetarlik miqdorda topib qo‘yish kerak.” Shokirjon Rahim. O‘zbek imlosi to‘g‘risida asoslar. “Qizil bayroq” , 1922-yil, 22-mart.

4- TOPSHIRIQ

Matnni o‘qing. So‘zlarni, morfologik shakllarni ularning hozirgi zamon shakllari bilan qiyoslang.

"Mana sizga, bir hodisaning yetti turi uchun yetti odkim, oralarinda ingichka oyirmalari bordir, Turkchada bu hol oz emas. Arabcha nufuz, murur, ubur; u to‘g‘rusinda turkchamizda o‘tmoq, kechmak, oshmoq, irtonmoq bor. Arabcha qaid, talab, azm, amal qarshusinda turkcha tilak, istov, org‘on bor. Arabcha zarf yerinda turkcha idish bor, sovut bor. Arabcha foyda, manfaat o‘rninda turkcha asig‘ bor, unum bor. Arabcha qalb o‘trusinda turkcha yurak bilan ko‘ngil, arabcha sadr uchun turkcha ko‘ks va ko‘krak bor". (Fitrat. Tilimiz).