Mavzu ijtimoiy ishda tizimlar nazariyasi

Psixoijtimoiy yondoshuv. 
Insonlar va ularni o’rab turgan ijtimoiy muhit bilan 
o’zaro munosabatini yaxshilash mazkur ishning markaziy ғoyasi hisoblanadi. 
Mazkur ғoya inson rivojlanishining qay tarzda kechishi, shuningdek ijtimoiy 
muammolar qay tarzda vujudga kelishi va davom etishini tushunishning asosi 
bo’lib xizmat qiladi. Shundan kelib chiqqan holda “insonni o’zining vaziyatida” 
ekanligini bir butunlik sifatida qabul qilish lozim. Individ vaziyat mazmuniga 
qarab talqin etilishi lozim, bunda biz o’z e’tiborimizni ichki va tashqi omillar 
hamda ichki va tashqi muammolar orasidagi o’zaro aloqadorlikka qaratishimiz 
lozim bo’ladi.
Umuman olganda bolalar bilan ishlaydigan har qanday mutaxassis – 
pedagoglar, patronajni olib boruvchi tibbiy xodimlar, vrachlar, ijtimoiy ishchilar 
ham o’z ishida mazkur psixoijtimoiy yondoshuvni qo’llashi lozim. Biroq faqatgina 
keyingi to’rtta tamoyilga rioya qilingandagina ijtimoiy ishchilar uchun 
psixoijtimoiy ish ular kasbiy faoliyatining bir usuli sifatida xizmat qiladi. 

---

2.
Psixoijtimoiy ish nazariyasining mavjudligi.
Shuningdek, shuni alohida 
ta’kidlash joizki, psixoijtimoiy ish nazariyasi individual-shaxsiy va guruhiy 
hodisalarning vujudga kelishini tushunish va tushuntirishda qo’llaniladigan 
tizimlar va psixodinamika teoriyasi bilimlari sohasi asosida quriladi. “Inson 
o’zining vaziyatida” konsepsiyasini bir butunligini tushunish uchun psixoijtimoiy 
ish nazariyasi bir butunlikni hosil qiluvchi qismlarning interaksiyasi, transaksiyasi 
hamda o’zaro boғliqligiga asoslanadi. Tizimli tarzda fikr yuritish asosidagina biz 
o’zimizni yo individ, yoki uning atrof muhiti muhokama markazida turgan ijtimoiy 
ishda yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgan xatoliklardan himoya qila olishimiz mumkin
Tizimlar nazariyasi oilaviy terapiya nazariyasi hamda amaliyotining 
rivojlanishi bilan bir vaqtda rivojlanib bordi. Mazkur nazariyani ijtimoiy ishning 
barcha darajalarida qo’llash uchun, uni albatta modifikatsiya qilib, kengaytirish 
zarur bo’ladi. Mazkur modifikatsiyalar L.YUnsson va G.Bernlerning Teoriya 
psixosotsialnoy raboto’", ya’ni “Psixoijtimoiy ish nazariyasi” kitobida ko’rsatib 
o’tiladi.
3.
Individual va guruhiy usullar (ishning mikro hamda mezodarajalari).
Bu 
psixoijtimoiy ish individ, oila va guruhlar bilan bevosita muloqotga kirishish 
mobaynida preventiv yoki terapevtik ish sifatida qo’llaniladi deganidir.
4.
 
E’tiborni tizimlarga qaratish. 
Psixoijtimoiy ishda asosiy e’tiborni mijoz 
aloqador bo’lgan va bizning ishimiz uchun muhim bo’lgan tizimlarga qaratish 
zarur. Ijtimoiy ishchi o’z ishida o’smir bola bilan qanday rshlash lozim, yoki uni 
ota-onasi, oilasini ham jalb qilish lozimmi, degan savollarga duch keladi. Shu bola 
mansub bo’lgan bir guruh o’smirlar bilan ishlash kerakmi yoki bir tizim sifatida 
butun bir maktab bilan ishlash kerakmi? Shaxs va muammoni tushunish bilan 
boғliq bo’lgan barcha tizimlar ijtimoiy ishchi tomonidan inobatga olinishi lozim 
bo’ladi. Aks holda tahlil noto’ғri bo’lib, bu ijtimoiy ishchining vaziyatni 
o’zgartirish uchun tanlagan intervensiya turi va yo’lining ham noto’ғri 
belgilanishiga olib keladi. Bunda shuningdek ijtimoiy ishchining tizimlar ichida va 
tashqarisida kechayotgan jarayonlarni tushunishga intilishi ham juda muhimdir. 

---

Boshqacha so’z bilan gapirganda ijtimoiy ishchi mijozni hamda uning 
muammosini tushunishda tizimlarni nazarda tutgan holda fikrlashi zarur bo’ladi.
 
5.
 
Ҳarakat modeli. 
Beshinchi shart, ehtimol psixoijtimoiy ishda ko’proq 
ahamiyatga ega bo’lgan shartlardandir.