Mavzu: II guruh yonaki guruhcha elementlarining davriy jadvaldagi o‘rni. Atom tuzilishi. Xossalari

9-sinf

• 9-sinf

Mavzu: II guruh yonaki guruhcha elementlarining davriy jadvaldagi o‘rni.

Atom tuzilishi. Xossalari.

Dars rejasi:

• 1. II guruh yonaki guruhcha elementlarining davriy jadvaldagi o`rni va atom tuzilishi.
• 2. Fizik va kimyoviy xossalari.
• 3. Metallarning ishlatilish sohalari.

II guruh yonaki guruhcha elementlariga Zn,Cd,Hg kiradi. IV-VI davrning elementlarining eng oxirida joylashgan,tashqi valent pog`onasida 2 tadan elektroni borligi uchun birikmalarda ikki valentli bo`ladi. Ular quyidagicha elektron tuzilishga ega: Zn….3d104s2 Cd....4d10 5s2 Hg….5d10 6s2

Metallarning tashqi ko`rinishi

Cd

Metallarning fizik xossalari:

• Zn- zangori – kumushrang metall,mo`rt,oson suyuqlanuvchan.
• Cd – kumushsimon – oq metall,yumshoq,
• Zaharli.
• Hg – oddiy sharoitda suyuq kumushsimon-oq metall.Uning ozgina bug`I odamni zaharlashi mumkin.

Kimyoviy xossalari:

• 1. 2Zn + O₂ = 2ZnO Zn + Cl₂ = ZnCl₂
• 2. Zn +2HCl =ZnCl₂
• Zn + H₂SO₄(k) = ZnSO₄ +SO₂↑ + ( +S+H₂S) + H₂O
• Hg + H₂SO₄(k) = HgSO₄ +SO₂↑ + H₂O
• Zn + CdSO₄ = ZnSO₄ + Cd
• ZnCl₂ + KOH = Zn(OH)₂ + KCl
• Hg(NO₃)₂ + KOH =KNO₃ + HgO↓ + H₂O

Savol:

• Savol:
• Qaysi tuz eritmasi elektroliz qilinganda katodda metal ajralib chiqmaydi?
• A) CuSO4
• B) AgNO3
• C)NaCl
• D)CuCl2

Savol : quyida qaysi jarayon tasvirlangan?

• Savol : quyida qaysi jarayon tasvirlangan?
• A) gidroliz
• B) oksidlanish-qaytarilish
• C) elektroltik dissotsiatsiyalanish
• D)korroziya

Topshiriq: Hg va Zn birikmalariga misollar yozing.

Zn va Hg birikmalari

Metallarning ishlatilishi

• Zn-korroziyadan himoyalovchi anod qoplama,batareykalar olishda,oq bo`yoqlar olishda,ZnS-televizor ekranlarida
• Cd- CdS – sariq bo`yoq,randli shisha olishda ishlatiladi.
• Hg- sun`iy quyosh lampalari,monometr,termometrlarga soinadi,elektrolizdakatod sifatida,qumdan oltin olishda ishlatiladi.

Mavzuni mustahkamlash uchun test savollari:

• 1. Rux plastinkasini qaysi eritmada tutib turilganda, uning massasi ortadi?
• 1) kumush nitrat 2) temir(II) sulfat 3) xlorid kislota 4) simob(II) xlorid A) 3 B) 1,4 C) 2,4 D)1
• 2. CdSO₄eritmasiga 50gr Zn plastinka tushirildi. Ma’lum vaqtdan so‘ng, plastinka massasi 3,76%ga ortdi. Eritmaga o‘tgan Zn ning massasini toping. A) 2,6 B) 2,8 C) 8,2 D) 6,2

Uyga vazifa:

• 1.Quyidagi reaksiya tenglamasini davom ettiring:
• ZnS + HCl = Hg + HNO₃=
• HgSO₄ + NaCl = ZnCO₃ →
• 2.Zn va Hg metallari qanday maqsadlarda ishlatiladi?
• 3. 17,6 gr metall oksidlanganda 20,8 gr metal oksid hosil bo’lsa, sarflangan kislorod massasini gr toping.
• A)1,6 B)3,2 C)4,8 D)0,8

Etiboringiz uchun rahmat!

• Etiboringiz uchun rahmat!