Mavzu: Hozirgi zamon farmasevtik kimyo fanining rivojlanish tarixi

orqali aniqladi. U metallar qizdirilganda o'zlaridan flagiston chiqarmaydi
yoki qandaydir «Olov materiyasi»ni biriktirmasdan, balki
havo zarralari (kislorod) bilan birikadi va shu sababli ham metallarning
massasi ortadi, degan fikrga keldi.
Olim kimyo fanining tez sur’atda rivojlanishiga hissa qo‘shdi va uni asosiy fanlar qatoriga ko‘tardi. M.V. Lomonosov tibbiyot va dorishunoslikda hal qiluvchi fan sifatida kimyoga katta e’tibor berib, har bir shifokor kimyo fanini chuqur egallagan bo‘lishi kerak deb ta’kidladi. M.V. Lomonosovdan so‘ng uning ishini M.V. Severgin va T.E. Lovislar davom ettirib, o‘sha davr dorishunoslik amaliyoti va ilmi taraqqiyotiga o‘z hissalarini qo‘shdilar. Tibbiyot va dorishunoslikni rivojlantirish va yuqori malakali mutaxassislar tayyorlashda farmatsiya sohasidagi birinchi professor A.P. Nelyubin (1785—1858-y.y.) ko‘p ishlar qildi. Olim o‘z hayotining taxminan 50 yilini tibbiyot va dorishunoslik faniga bag‘ishladi. U 1816—1844-yillarda Peterburg tibbiy-jarrohlik akademiyasi farmatsevtika bo‘limining rahbari sifatida qator ilmiy-ta’limiy ishlarni olib bordi.
Kimyo fanining yirik namoyandasi D.I. Mendeleyev (1834—1907-y.y.) o‘zining «Davriy qonuni»ni va «Elementlar davriy sistemasi», «Eritmalarning gidrat nazariyasi» va boshqa kimyo sohasidagi nazariy va amaliy kashfiyotlari bilan kimyo tarixida o‘chmasiz qoldirdi.
Hozirgi zamon organik kimyosining asoschisi A.M. Butlerov (1828-1886-yy.) organik birikmalaming kimyoviy tuzilish nazariyasini yaratdi va shu nazariyaga ko'ra ulaming tibbiy tasniflanishini birinchi bo'lib tavsiya qildi va asosladi. Shunday qilib, N.N. Zinin, D.I. Mendeleyev va A.M. Butlerovning kimyo sohasidagi kashfiyotlari tufayli XIX asrga kelib, kimyo va u bilan bog‘liq boshqa fanlar, jumladan, farmatsevtik kimyo kata yutuqlarga erishdi.

Yaqin o’tgan asrda farmasevtik kimyo

Shu davrda atoqli rus olimlaridan D.L. Romanovskiyning
kimyoterapiya, N.I. Luninning vitaminlar, E.A. Shatskiyning
alkaloid va glikozidlar sohasidagi ilmiy izlanishlari va yozgan
asarlari dorivor moddalami yaratishda muhim ahamiyat kasb etdi. o`tgan asrning 30-yillarida A.E. Chichibabin, I.L.Knunyans, N.A.Preobrajenskiy, A.P. Orexovlar tomonidan olib borilgan ilmiy izlanishlar farmatsevtik kimyo fanining rivojlanishiga kata turtki bo‘ldi. Ayniqsa akademik A.P. Orexovning «Alkaloidlar kimyo»si maktabining
namoyondalari S.Yu.Yunusov va O.S. Sodiqovlar Markaziy Osiyoning alkaloid saqlovchi o`simliklarini o‘rganishda kata yutuqlarga erishdilar.
D.L. Romanovskiy
N.I. Lunin
A.E. Chichibabin
N.A.Preobrajenskiy
A.P. Orexov