Мавзу: харажатлар ва даромадлар ҳисоби 1-машғулот: Харажатлар ҳисоби

МАВЗУ: АСОСИЙ ФАОЛИЯТГА ДОИР ХАРАЖАТЛАР ВА ДАРОМАДЛАР ҲИСОБИ

• Харажатлар ва даромадлар тушунчаси
• Харажатлар ва даромадлар ҳисобига доир норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар
• Асосий фаолият даромадлари ва харажатлари ҳамда уларни тан олиш мезонлари
• Сотилган маҳсулот (товар, иш, хизмат)лар ҳисоби
• Давар харажатлари ҳисоби
• Асосий (операцион) фаолиятнинг бошқа даромадлари

НОРМАТИВ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАР

• Ўзбекистон Республикаси Бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги Қонуни;
• Маҳсулот (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларининг таркиби ҳамда молиявий натижаларни шакллантириш тартиби тўғрисида низом. (ЎзР ВМнинг 5.02.1999 й. 54-сон қарори билан тасдиқланган
• 1-сонли “Ҳисоб сиёсати ва молиявий ҳисобот” номли БҲМС
• 2-сонли “Асосий хўжалик фаолиятидан тушган даромадлар” номли БҲМС
• 3-сонли “Молиявий натижалар тўғрисидаги ҳисобот” номли БҲМС
• 21-сонли “Хўжалик юритувчи субъектларнинг молия-хўжалик фаолияти бухгалтерия ҳисоби счётлари режаси ва уни қўллаш бўйича йўриқнома” номли БҲМС
• Хўжалик юритувчи субъектнинг ҳисоб сиёсати

 — кенг маънода кирим бўлган ҳар

•  — кенг маънода кирим бўлган ҳар

ДАРОМАД СЎЗИНИНГ МАЪНОСИ
Хўжалик субъектининг ҳар қандай пул маблағлари ёки пул қийматига эга бўлган моддий бойликларни олиш, иқтисодий субъект ўз фаолияти натижасига кўра оладиган пул ва товар - моддий тушум тушунилади. Даромад пул ва моддий шаклга эга бўлиб, уларнинг йиғиндиси жами даромадни ҳосил қилади. Даромад эгалик нуқтаи назаридан аҳоли даромадлари, корхона (корпоратив) даромади ва давлат даромадларига бўлинади. Аҳоли даромадига иш ҳақи, фойда, фоиз, рента, дивиденд шаклидагилар киради. Давлат бюджети, Ялпи миллий маҳсулот).

“Харажатлар – бу ҳисобот даври давомида активларнинг камайиши ёки мажбуриятлар миқдорининг кўпайиши кўринишида ташкилотнинг хусусий капиталига нисбатан талабнома ҳуқуқи эгалари фойдасига бадал тақсимланиши билан боғлиқ бўлмаган ҳолда хусусий капиталнинг камайишида ўз аксини топади.” [17] Ушбу таъриф умумэътироф этилган қоидадир.