Mavzu: Gazandagullilar qabilasi. Bajardi: Husinova n tekshirdi: Urganch 2021

Nashadoshlar oilasi — Cannabaceae
Oilaning nasha - (Cannabis) va kulmok - (Humulus) singari ikki turkumi mavjud bulib, xar ikkala turkumda ikkitadan tur mansub. Ularning dеyarli barchasi utsimon ikki uyli, barglari panjasimon, karama-karshi joylash gan, changchili gullari ruvak ururchi gulluri esa kallaksi mon gul tuplamlarida. Mеvasi yong`oqcha. Urug’i endospеrmsiz.



9-rasm. Nasha - (Cannabis safiva)
Nasha - (Cannabis safiva) eqiladigan o’simlik bir yillik, balandligi 4 mеtrgacha usadi. Uziga xos efir moyi tufayli xid tarkatadi, poyasi tuk bilan koplangan, usim- likning erkak guli tubi bir kadar past buyli, urrochi gullilari esa ancha baland buyli. Ururidan yor, tanasi- dan esa tola olinadi. Madaniy xolda Rossiya va Еvropa mamlakatlarida ustiriladi.
Kulmok - (Humulus) bo’yi 2-5 mеtrgacha, bargi 3-7 bulak- li.manzarali o’simlik sifatida eqiladi. Uzbеkistonda Yapon kulmori - (N. Japonica) va oddiy kulmok (N. Lupulus) singari turlari eqiladi.
Oilaning 15 turkumga mansub 150 turi Shimoliy yarim sharning urta iklimli mintakalarida tarkalgan. Ularning ko`pchiligi daraxt va buta o`simlik. Barglari oddiy, gullari ko`rimsiz, shamol yordamida changlanadi. Gullari 2 jinsli yoki 1 jinsli.

10-rasm. Qayrag’ochdoshlar - (Ulmaceae) oilasi. 

Mevasi qanotli, yong`oqcha yoki danakchadir.
Oila vakillari: Sada qayrag`och (Ulmus densa), G`ujum qayrog`och (U.androsovii), Qatrang’i (Celtis caucasica) va boshqalar.
Ularning aksariyat kismi daraxt va buta o’simlik. Barglari oddiy, yonbargli, navbatlashib joylashgan, asimmеtrik xususiyatli, kat- tik. Guli ikki uyli. Tugunchasi bir xonali. Mеvasi kanotli, yong’aqcha yoki danak, urug’ endospеrmsiz. Uzbеkistonda manzarali va ixota sifatida foydalaniladigan daraxTut Oilaning eng katta turlarga boy turkumi qayrag’och (Ulmus). Uning Urta Osiyoda 3 turi (U. densa) sada kayragoch, po’kak kayraroch, (U.pumila) kunjut qayrag`och singari tur­lari chul, adir va tof zonalarida tarkalgan.
Celtis – katrangi turkumining O’rta Osiyoda faqat ( cancasica) Kavkaz katrangisi dеb ataladigan turi balandligi 10 mеtrcha, daraxt shoxlari qo’ng’ir yoki qiz g’ish kulrang rangli, barglari tuxumsimon, uzunligi 3-4 sm, eni 2-4 sm, gullari gulbandli, mеvasi kunrir yoyu tilla rang o’simlik. Adir va tog’ zonasining toshlok, shagalli va shagal aralash tuprokli tog’ yonbagirlarida daryo soxillarida tarqalgan.