|
Uchinchidan, davlat bilan shaxsning bir-biri oldidagi o'zaro mas'uliyatlari. Davlat bilan shaxs o'rtasidagi o'zaro mas'ullikning huquqiy maqomi bu –muhim tarkibiy qismidir.
Huquqiy davlatda shunday maqomdagi davlatning faoliyatini tashkil etishmuhim rol o'ynaydi. Huquqiy davlatning tashkillanishi va faoliyati asosida qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi hamda sud hokimiyatlarining mavjudligi tamoyili yotadi. Hokimiyatning uch tarmog'i faqat o'z konstitutsiyaviy maqomlari doirasida faoliyat ko'rsatadi. Fuqarolarning o'zlari esa umumiy saylov tizimi orqali barcha hokimiyat tarmoqlari faoliyatini nazorat qilib turishadi.
Huquqiy davlat fuqarolik jamiyati barcha a'zolarini birlashtiruvchi o'z mazmun-mohiyati bilan umuminsoniy qadriyat bo'lgan qator umumiy huquqiy asoslarga ega.
Umuman, huquqiy davlatning fuqarolik jamiyatidagi roli kattadir. Shu bois ochiq fuqarolik jamiyatining har bir a'zosi o'z shaxsiy mulkiga, albatta, ega bo'lishi yoxud shu mulkning sohibiga aylanishi uchun harakat qilishi shart. Huquqiy davlat ochiq fuqarolik jamiyati komponenti sifatida yana bir muhim jihati bilan ajralib turadi. Aynan shu orqali davlatning globallashuv jarayonida integratsiyalashuvi yorqin namoyon bo'ladi. Zero, huquqiy davlat asosida shakllangan ochiq fuqarolik jamiyatining faoliyati, hayoti bevosita global mazmun mohiyat kasb etadi.
Shunday qilib. huquqiy davlat o'z mohiyat-e'tiboriga ko'ra, fuqarolik jamiyatining siyosiy ifodasidir. Ularning o'zaro munosabatlari – shal va mazmun nisbatidan iborat. Ana shu shakl va mazmunning ajralmasligi va bir-biriga singib ketishi jamiyat yaxlitligining timsoli bo'ladi.
Demak, O'zbekistonda huquqiy davlatchilikning huquqiy asosi va kuchli fuqarolik jamiyatini shakllantirish uchun shart-sharoit mavjud. Endi bu kuchli siyosat tamoyillarini amalda tadbiq qilishning mukammal mexanizmlarini yaratish eng asosiy vazifalarini yaratish eng asosiy vazifalardan biri, deb hisoblash muvofiqdir. Kuchli fuqarolik jamiyati deganda, har qanday to'siqlarni yangilikka tahdid soluvchi kuchlarni bartaraf etadigan Milliy davlatchilikni barpo etish va iqtisodiyotni zamonaviylashtirishda boshqaruv tizimini mustahkam ushlab turadigan, barqarorlikni saqlaydigan, islohotlarni puxta o'ylab, bosqichma-bosqich amalga oshiradigan hamda xalqi ishongan davlatgina kuchli davlat hisoblanadi.
Kuchli davlatgina kuchli siyosatga qodir. O'tish bosqichida istiqlol manfaatlariga to'liq safarbar siyosiy-huquqiy institutlar, yangicha shakllar, qonunlar va muassasalar yaratib bo'lindi. “Kuchli davlatdan kuchli siyosatga qodir” formulasi o'laroq, Asosiy qonunimizda jamiyatdagi barcha islohotlarning tashabbuskori va ijrochisi davlat deb, belgilandi. O'tish bosqichi uchun suvu havodek bu zarurat davlatni har xil yovuz kuchlar ta'siridan omon saqlab qoldi, siyosiy mojarolar, qon to'kishlar, parokandalik, anarxiya va boshboshdoqlik oldi olindi. Jamiyatda qat'iy siyosiy barqarorlikni, insoniy sog'lom muhitni yuzaga keltirdi.
Davlat Prezident boshchiligida o'tish bosqichiga xos o'z konstitutsiyaviy vazifasini samarali bajarishda faol. Lekin O'zbekiston, o'z Konstitutsiyasi talabiga ko'ra, insonparvar demokratik huquqiy davlat barpo etish orqali fuqarolik jamiyati qurish niyatida o'z konstitutsiyaviy maqsadi o'laroq, u kuchli fuqarolik jamiyatiga tadrijan o'tishdek, bosh siyosiy niyat ijrosiga kirishdi va buning uchun yuqorida maxsus ta'kidlanganimiz, ob'ektiv va sub'ektiv omillar yuzaga keldi. Siyosiy qurilishining Yo'lboshchimiz olg'a surgan “Kuchli davlatdan – kuchli fuqarolik jamiyati sari” dasturi milliy g'oyadan amaliy siyosatga aylanish sababi shunda.
“Kuchli davlatdan – kuchli fuqarolik jamiyati sari” g'oyasi Islom Karimov siyosiy ta'limotida, jumladan, davlat va jamiyat qurilishi bilan bog'liq nazariyasida tadrijiy tarixga ega. O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1992 yil boshlarida bo'lib o'tgan X sessiyasidagi ma'ruzasida ilk bor o'z ifodasini topgan edi. Shuningdek, Oliy Majlisning 1995 yil fevralidagi I sessiyasida qayd etilgan “O'zbekiston yangi asr boshida” keng qamrovli, uzoq muddatga mo'ljallangan taraqqiyot dasturiga asos bo'lganligi, bu asos Prezidentning “O'zbekiston XXI asrga intilmoqda” ma'ruzasida nihoyat aniq siyosiy ifodasini topgan olti ustuvor yo'nalishla mujassamlashganini eslash kifoya. Ayni paytda, aynan shu dastur “Biz qanday davlat quryapmiz?” savoliga bugun berilayotgan nazariy-amaliy javob hamdir. Islom Karimovning “Kuchli davlatdan – kuchli fuqarolik jamiyati sari” siyosiy ta'limoti bevosita O'zbekistonda kuchli ijroiya hokimiyati barpo etilgani bilan bog'liq joylardagi maqomi eltutarlikdan iborat mahalliy hokimlik va fuqarolarning o'zini o'zi boshqaruv institutlaridan tashkil topgan yaxlit boshqaruv tizimi samarali faoliyat ko'rsatmoqda.
Boshqaruvning huquqiy asoslari yaratib bo'lindi. Endigi vazifa ularning konstitutsiyaviy vakolatlarini yanada mustahkamlash, davlat qurilishi jarayonlarini chuqurlashtirish va erkinlashtirishdan, hokimiyat turli tarmoqlarini bir-biridan ajratish tamoyilining amalda to'liq mustaqilligini (“Sudlar to'g'risida”gi qonunning yangi tahriri) ta'minlashdan iborat.
Xo'sh, davlat boshqaruvi tizimi, uning bo'g'inlari o'z maqomiy vazifalarini qanday ado etishmoqda? Mavjud muammolarni echish bilan bog'liq qanday masalalarga bugun e'tiborni qaratmoq lozim? Islom Karimov siyosiy ta'limotida bu savollarga javoblar mavjud:
Do'stlaringiz bilan baham: | 
