Mavzu: Friksion uzatmalarni hisoblash Reja

2-rasm. Konussimon g’ildirakli friksion uzatma
Silindrik g’ildirakli friksion uzatmalarni hisoblash
Eng avval yetaklovchi g’ildirak diametri aniqlanadi. Buning uchun quyidagi munosabatdan foydalaniladi:
D₁ (4….5) d₁, (1)
bu yerda d₁ – yetaklovchi valning diametri bo’lib, u quyidagicha aniqlanadi:
d₁= (130…..150) (2)
) bunda N₁ – yetaklovchi valdagi quvvat kVt, n₁ – yetaklovchi valning aylanish chastotasi.
Shundan keyin, yetaklanuvchi gildirakning diametri aniqlanadi:
D₂ =
Aniqlangan va berilgan qiymatlardan foydalanib, talab etilgan siquvchi kuch topiladi:
Q= (3)
bu yerda D₁ va D₂ metr hisobida.
Siquvchi kuch topilgandan so’ng, g’ildiraklarning eni aniqlanadi. Buning uchun uzunlik birligiga ruxsat etilgan bosimning qiymatidan foydalaniladi. U tarzida belgilanadi va har xil materiallar uchun qiymati 1-jadvaldan olinadi.
1-jadval

G’ildiraklarning nomi	, N/sm
Ikkala g’ildirak ham po’latdan Ikkala g’ildirak ham chuyandan G’ildiraklarning biri chuyandan, biri charmdan G’ildiraklarning biri chuyandan, biri yog’ochdan Ikkala g’ildirak ham plastmassadan	1500……2000 1050……1350 150……..250 2,5……...50 400……..800

G’ildiraklarning eni b= tarzidan aniqlanadi.
Shuni nazarda tutish kerakki, g’ildirak enining maksimal qiymati D₁ dan katta bo’masligi kerak, ya`ni
b<sub>max</sub> D<sub>1.</sub>
Siquvchi Q kuchning qiymati o’zgarmas yoki o’zgaruvchan bo’lishi mumkin. Q o’zgarmas bo’lganda uning zarur qiymati prujina, richag yoki qo’l kuchi bilan xosil qilinadi. Q o’zgaruvchan bo’lganda uning zarur qiymati, uxatiladigan momentining miqdoriga qarab, avtomatik ravishda maxsus qurilma vositasida ta`minlanadi. Ayrim xollarda siquvchi kuchning qiymatini kamaytirish maqsadida sirtida ponasimon o’yiqlari bo’lgan g’ildiraklardan foydalaniladi.