Mavzu: Friksion uzatmalarni hisoblash Reja

1-rasm. Silindrik g’ildirakli friksion uzatma
Shaklda ko’rsatilgan ko’rinishdagi friksion uzatmadan parallel vallardagi harakatni uzatishda foydalaniladi. Bordi-yu, o’zaro kesishuvchi vallarning biridan ikkinchisiga harakat uzatish hosil bo’lsa, u xolda, konussimon g’ildiraklardan foydalaniladi (2-rasm).
Ishqalanuvchi g’ildiraklardan birining radiusi o’zgaradigan qilinsa, u xolda, uzatish soni o’zgaruvchan friksion uzatma hosil bo’adi. Bunday uzatmalar variatorlar deyiladi.
Friksion uzatmalarning kamchiliklari jumlasiga ish bajaruvchi detallarning tez va notekis yeyilishi, val va tayanchlarga tushadigan kuch qiymatining kattaligi, sirpanish xodisasi mavjudligidan uzatish sonining o’zgarmas qiymatiga ega bo’la olmasligi, foydali ish koeffisientining nisbatan kichikligi ( = 0,80….0,92), g’ildiraklarni bir-biriga ma`lum darajada siqib turish uchun qo’shimcha moslama kerak bo’lishi kiradi.
Friksion uzatmalarda uzatish soni 10 gacha, uzatiladigan quvvatining qiymati esa 300 kVt gacha bo’lishi mumkin. Lekin ko’pincha, bu uzatmalar aylanish tezligi 25m/s quvvati esa 25kVt gacha bo’lgan mexanizmlarda ishlatiladi.