Мавзу: Фридерик Францишек Шопен: ижодий ва ҳаёт йўли Кириш

Мавзу: Фридерик Францишек Шопен: ижодий ва ҳаёт йўли


Кириш
Серқирра поляк композитори ва пианиночи Фридерик Шопеннинг ижоди жаҳон мусиқа маданиятининг юксак ютуқларидан биридир. Шопен мусиқасининг аҳамияти унинг ажойиб гўзаллиги, образларнинг поетик ифодалилиги ва уларнинг ривожланиш маҳорати билан емас, балки мумтоз юксакликка эришиб, ўз асарлари билан славян халқлари оиласига кирувчи она халқининг маънавий бойлигининг буюклигини тасдиқлаганлиги билан ҳам белгиланади.
Поляк мумтоз мусиқаси ривожини баён қилишда Шопен рус қўшиқ ва рақс халқ санъати тажрибасига эътибор қаратди, бу салафлари, ёши улуғ замондошлари, ҳатто ундан олдинги бастакорлар асарларида ҳам ўзига хос тарзда акс этган. Уларнинг ҳеч бири, албатта, Шопен юксаклигига эришган емас. Айни пайтда Шопен ижоди поляк мусиқа маданиятининг кўп асрлик ривожида табиий юксак босқич бўлди.
Ёшлиги
Бастакорнинг отаси Николас Шопен (1771-1844) Маренвиль-сюр-Мадоннинг Лотарингия қишлоғида юк ташувчи ва виночи оиласида туғилган. 
1802 йилнинг кузида Николас Шопен графиня Людвика Скарбек таклифини қабул қилди ва ўғилларига репетитор сифатида Варшавадан 40 км ғарбда жойлашган Скарбек мулк бўлган Желазова Волага кўчиб ўтди. Бу мулкда етим қиз, Сгарбекларнинг узоқ қариндоши, Текла Юстина яшаган.
Шопеннинг онаси, Юстина Кжижановска (1782-1861) жозибаси, ақл-заковати ва хушфеъллиги билан ажралиб турадиган, уни ўша давр тушунчаларига кўра, унинг келиб чиқишига тўғри келмайдиган уй бекаси эди. 1806-йил 2-июнда Юстина Кжижановска ва Николас Шопеннинг тўйи бўлиб ўтди. Янгалар Сгарбек мулкининг ҳовлисида жойлашган кичик уйга жойлашдилар. У ерда ошхона ва нонвойхона ёнида уларга Николас Шопеннинг най, скрипка ва барча китобларини кўчириган учта кичик хона берилган бўлиб, улар орасида Волтернинг кўплаб асарлари бор еди.
1807-йил 6-апрелда Шопенлар оиласида биринчи фарзанд Людвика туғилади. 1810-йил қишининг охири Желязовая-Воляда Николас ва Юстина Шопенларнинг ягона уғли ер-хотин учун ётоқхона вазифасини ўтаган кичик хонада туғилади. Икки ой ўтгач, бола черковда чўмилтирилиб, Фридерик Францишек деб исм қўйилади. Уларнинг биринчиси отасининг ўқувчиси-Фридерик Скарбек шарафига берилган, у аллақачон Варшавадаги лицейни битирган еди, иккинчиси, биз унинг бобоси шарафига қўйилган.
1893-йилда Броковский қавмининг архивида, янги туғилган чақалоқларни чўкинтириш ҳақидаги китобида Николас Шопеннинг сўзларидан руҳоний томонидан унинг ўғли 22-феврал куни кечки соат олтида туғилганини билдирган ёзув топилган.
Айни пайтда, 1836-йилда мусиқачиларнинг биографик луғати устида иш олиб бораётган белгиялик лексикограф Фетис томонидан юборилган сўровномага жавоб бераркан, Шопен 1810-йил 1-мартда туғилганини айтди. Худди шу санани у ўзининг аъзоси этиб сайлаган Париждаги Полша адабий жамияти раисига ёзган мактубида берган. Бу сана бастакорнинг онасидан Парижга юборган мактубида ва Шопеннинг шогирди Жейн Стерлингнинг Шопенни яхши таниган мактубида бастакорнинг опаси Людвикани 1851 йил 1 март куни буюк устозининг қабрини зиёрат қилиш ҳақида хабардор қилиб, яъни унинг туғилган кунида таъкидлаб ўтган мактубида тилга олинади.
1811 йилнинг 9 июлида Шопен оиласининг иккинчи қизи Жустина дунёга келди, у узоқ умр кўришга муяссар бўлди (у 1881-йилда вафот этди).
Кичкина Фридерик, сариқ жингалак ва катта ғамгин кўзлари билан нозик, касал бола, ҳайратланарли даражада меҳрибон ва айни пайтда сезгир бола еди. Бу сезгирлик унга жуда ёшлигида, у нафақат севги билан, балки эрталабдан кечгача тинимсиз ишлаган отаси ва онасига чуқур ҳурмат билан муносабатда бўлганида кўп нарсаларни тушунишга имкон берди. У отаси соғ-саломат бўлмаса-да, ўзини аямаслигини билар ва ҳар куни тарбиявий ишларга кўп соатлар бағишларди. Фридерик ҳам онаси барча уй ишлари учун масъул эканлигини кўрди ва у ҳам мактаб-интернатда барча болалар учун пианино ўргатган, рақс дарсларида давомида ўзи рақс ўнлаб такрорлаган.
Онасидан Фридерик она нутқининг биринчи товушларини ўрганди ва ундан поляк қўшиқларининг биринчи мусиқаларини эшитди. Унинг исми у талаффуз ўрганган биринчи нарса эди. У ҳеч қачон онасига қиёсланадиган бирорта аёлни учратмаган. Кейин эса ватанини ўйлар экан, қаршисида онасининг юзи намоён бўлади. Фридерик Шопен ёшлигиданоқ юксак миллий қадр-қиммат, ғурур, она халқига садоқат ва Полшага бўлган қизғин муҳаббат туйғуси билан ажралиб турарди. Онаси еса она юртининг тароватини, халқининг маънавий гўзаллигини ўзида мужассам этган, унинг учун меҳрибон даҳо еди.
Бастакорнинг кўплаб биографлари томонидан, у, кейин ҳали ҳам жуда кичик бола, рақс дарслари одатда бўлиб ўтган хонада кечаси қандай топилгани ҳақида ҳикоя бор. Бола кўйлагининг енгларига ўтириб, бу машғулотлар давомида онаси томонидан ижро этилган бирин-кетин парча ўйнарди. У қулоқ билан уларни олди ва секин амалиёт эди, шундай қилиб, у cонфуседлй уйғонган она тушунтирди сифатида, у чарчаган еди, у уни ўрнига мумкин. У худди еслатмаларни билмасдан ҳам осонгина ёдлаб оларди ва онасининг куйлаган барча куй-қўшиқларини, якка ўзи ўйнаган ёки камонини унутмаган отасига ҳамроҳ бўлган барча парчаларни қулоғи билан териб оларди.
Фридерик сабрсизлик пианино учун етди ва у билан бирга ўқишга онаси ва синглиси сўради. Онаси, ерта болалик даврида мусиқа тинглаётганда аччиқ-аччиқ йиғлаганини еслаб, бунга шошилмасди, аммо Людвика укасини тезда лавҳа мусиқасини ўқишга ўргатди ва уни тирноқнинг дастлабки техникаси билан таништирди. Боланинг мусиқага чидамсиз жалб етилиши ва унинг ажойиб истеъдодига ишонч ҳосил қилган отаси ва онаси Живний Варшавада узоқ вақтдан бери кўриб чиқилганидек, бундай тажрибали ўқитувчидан сабоқ олишни бошлашига қарор қилди.
1816-йилда Фридерик Шопен Живний раҳбарлигида мусиқани жиддий ўргана бошлагач, устозидан Елснер, Курпински ва бошқа рус усталарининг номларини ешитди. Кўп ўтмай бола уларнинг асарлари билан танишди. Варшава композиторларининг шоир, драматург ва тарихчи Юлиан урсин Немcевич (1758-1841) матнларига ёзган камида бир нечта "тарихий қўшиқ" ларини ижро етмаган ўша пайтда Варшавада бирорта мусиқачи ёки мусиқа ишқибози бўлмаган десак муболаға бўлмайди.
Шопеннинг деярли барча биографлари унинг импровизацияга мойиллигини таъкидлашади, бу жуда ерта ёшда намоён бўлди. Жуда ерта, Живний билан машғулотнинг биринчи йили давомида бу импровизациялар тугалланган бўлаклар шаклини ола бошлади, улардан афсуски, фақат бир нечтаси бизга тушди. Аллақачон бошида 1818, Аноним еслатма Варшава кундалиги биринчи сонида чоп етилган, ёзилган, Полша тадқиқотчилар иймон сифатида, Фридерик Скарбк томонидан ва Шопен нинг г minor полонаисе нашр ҳақида хабар ўз ичига олган. Еслатма: "бу Полша рақсининг муаллифи, ўз танаси билан нима қилишни биладиган бола. Саккиз ёшиda Варшава лицейидаги франсуз тили ва адабиёти профессори Миколаж Шопеннинг ўғли. Бу ҳақиқий мусиқий даҳо, чунки у нафақат энг катта қулайлик ва ажойиб таъмга ега пианинода энг қийин қисмларни ижро этади, балки мусиқа ихлосмандлари, биринчи навбатда, бастакорнинг болалигини еслашни, еслашни тўхтатмайдиган бир нечта рақслар ва ўзгаришларнинг муаллифи. Агар бола Германия ёки Францияда туғилган бўлса, у аллақачон умумий еътиборни жалб қилган бўлар еди; ушбу еслатма бизнинг заминимизда туғилганлигива жамоатчилигимиз улар билан тўғри ошкораликнинг йўқлиги билан танишишга тўсқинлик қиладиган кўрсатма бўлиб хизмат қилсин.
Фридерик дастлабки асарларидан, биз тўрт полонаисес ва уч мазуркас биламан, ва ҳатто умумий қабул танишув бу кичик спектаклларнинг ҳар доим аниқ кўриб бўлмайди. Бу аниқ маълум, аммо, Г минорада полонаисе Варшава чоп етилди, деб 1817. Кичик босма чоп етилган ва шунинг учун фотографик ноёбликка айланган бу нашрнинг нусхаси 1926-йилда Laura Цехомская (Людвиканинг набираси, бастакорнинг катта опаси) тўпламида топилган. Краков мусиқашунос здйслаw Жачимеcки, уни топди, бу ерта Шопен таркибини қайта нашр етди, унинг нашрини Полша ва хорижий матбуотдаги мақолалар билан бирга олиб борди.
1821-йил 23-апрелда устози Живний номи билан аталган кун Шопен унга а-флат мажоридаги полонаисе бағишлаб мусиқий шаклда ўз табрикларини олиб келди, унинг қўлёзмаси ҳали бизга маълум бўлган бастакорнинг илк мусиқий дастхати ҳисобланади.
Бошқа, ерта полонаисес нисбатан, бу полонаисе анча батафсил таркиби ҳисобланади, олдинги билан таққослаш дарҳол уйғунлик ва оҳанг соҳасида ҳам ифода воситаларини кенгайтириш ишонтиради, мослашувчан билан тўйинган, melodious парчалар ва ғалати мелисматиc ornamentation. Бошиданоқ бу полонаисе маиший рақс сифатида емас, балки лирик парча сифатида қабул қилинади.
Бу полонаисе ҳали бастакор асарлари билан солиштириш мумкин емас-да, биз ҳали ҳам унинг ёрқин ижодий шахсини ташкил етиш, унинг ажойиб ерта саъй - ҳаракатлари учун ўлпон тўлаш керак-нинг Шопен бу парча топган бўлса, у фақат 11 ёшда еканлигини унутманг қилайлик. Ихтиёримиздаги маълумотларга кўра, бу ёшда у аллақачон атоқли пианиночи бўлган ва "поляк Моцарт" нинг шуҳрати Фрйдерик Шопен ўшанда аталганидек, аллақачон ўз ватани сарҳадларини кесиб ўтган еди.
Аввалига болакайнинг ўйнаши ота-онасининг дўстлари ва таниш-билишларига ҳавас қилар, улар нафақат нухсон техникаси ва нозиклиги, балки ёш пианиночиларнинг репертуарини турли-туман асарлар билан ғоятда тез тўлдириш билан ҳам ҳайратга тушарди. Шопеннинг илк оммавий чиқишлари 1818-йил 24-февралда Варшава хайрия жамияти томонидан Радзиwилл саройида ташкил етилган, сўнг Немcеwиcз бошчилигидаги консертда бўлиб ўтди. Уч кун аввал Варшава газетасига илова қилиб чоп етилган мақолада саккиз ёшли Шопен бошқа консерт иштирокчилари билан бирга пойтахтдаги энг машҳур ҳаваскор мусиқачилардан бири деб топилди.
Шопен ўша пайтдаги европалик машҳур Чех композитори, пианиночи, скрипкачи ва дирижёр Воитеч Жировеc (1763-1850) томонидан анча зўр консерт ижро етган, унинг фортепиано сонаталари айни дамда Глинка томонидан ижро етилгани маълум. Немcевичдан мақтов олган Шопеннинг бу биринчи оммавий томошаси жуда катта муваффақият еди ва ўша кундан бошлаб болани Полша зодагонларининг салонларига тез-тез таклиф қилишди. У, шунингдек, Grand Дюк Konstantin Павлович саройида ташриф буюрди, айниқса, унинг хотини бўлди кейин 1820. Joanna Грудзински, унинг кичик ватандошининг ишлаши ғазабнинг зўравонлик портлашларига мойил бўлган Царевичга тасалли берганига амин бўлди.
Варшава салонларидан бирида Шопен 1819-йилнинг охирида Варшавада ижро етган машҳур қўшиқчи Анжелика каталани (1780-1849) билан учрашди ва кейинроқ унинг қариндошлари яшаган Полша пойтахтида қолди. Улар туфайли у ажойиб болакайнинг ўйинини ешита олди, бу ҳақда ундан олдин ҳам кўп гапириларди. Варшава Шопен жамияти коллексияларида сақланаётган қўлёзмалар орасида 1820 йил 3 январ куни унинг ўйнашидан шокка тушган ёш пианиночи Анжелика Каталонияга, ундаги имзо кўрсатилгандек, берилган олтин соат бор.
Бу дастлабки йилларда ҳам Шопен ўзининг улкан ижрочилик ижодий истеъдоди, беқиёс бадиҳа санъати ҳақида турли-туман одамлардан тинмай жавраб ешитар, ҳатто энг тажрибали мусиқачиларни ҳам ҳайратга соларди. У даҳо деб аталишини ва бундан ташқари, Моцартга нисбатан ҳам биларди. Лекин ҳали ҳам - ва бу, еҳтимол, тарбия ва туғма характер хусусиятларига боғлиқ еди-бола ҳеч қачон, камида, ўз-ўзини мамнун бола prodigy таассурот берди. Албатта, у ёш Шопен тасвирни қайта яратиш жуда қийин. Лекин, бизга тушган барча баъзан бўлак-бўлак маълумотларни жамлаб, шахсий тегинишларни йиғиб, бу нозик, ҳайратланарли даражада сезгир, таъсирчан, меҳрли, меҳрибон, болаларча доно бола ато етилмаганининг чексиз жозибасини ҳис эта оласиз.
Унинг кўпгина характер хусусиятлари Моцартни яққол еслатади. Жуда ерта, ҳар икки усталари санъат билан тўла бўлган куч ҳисси асосида, ўз-ўзини ҳурмат ҳиссини ишлаб чиқилди. Little Шопенек, Фридерик Варшава салонларида деб аталган бўлиб, магнатлар билан ёки Царевич ўзи билан ҳам фойдасига кори мойил емас еди, кимнинг ўғли билан у тез-тез Belvedere вақт ўтказиш учун таклиф етилди. Ота-онаси ва тенгдошларига Grand Дюк ва унинг атрофидагилар ҳақида гапириб, Фридерик улар учун кулгили тахаллуслар билан чиқди. Шунингдек, у таниқли танишларининг карикатураларини чизди ва бундан ташқари, жиддий хонимлар юришини, смуг зодагонларининг нутқ услубини, Николас Шопеннинг professor-ҳамкасбларининг юз ифодалари ва имо-ишораларини маҳорат билан кўчириб олди.
Ҳақиқий Варшава фуқароси сифатида у ҳайратланарли даражада ақлли еди. Санъат унинг барча исте "мол еҳтирос бо" лди, лекин у мусиқа асарларида ёки улар ҳақида суҳбатларда ҳам помпоситй туролмади, ва унга ёғдирилган еди мақтовлар тинглаш, у, еҳтимол, фақат Pushkin Mozart каби, уни офф кулиб, кимга Салиери, заҳарланиш олдин, Худони чақирди. Болалигиданоқ Фридерик мусиқачиларнинг ҳақиқий профессионаллигини қадрлайди. У Живнийга чинакамига боғланиб қолди ва кейинчалик бошқа устози Елснерни еҳтирос билан севиб қолди. Фридерик Шопен усталари орасида корпоратив бирдамлик ерта ҳиссини ишлаб. Баъзан унинг ўқитувчилари ҳақидаги баёнотлари бизга жуда ёқимли кўринади бўлса ҳам, лекин бундай баёнотлар, албатта, объектив ва ғайратли баҳо сифатида емас, балки Шопеннинг ҳар доим ўз ўқитувчилари учун бўлган миннатдорчилик туйғусининг ҳиссий кўриниши сифатида қабул қилинади.
Бу ривожланиш асосан идрок билан суртилади: Полшада мусиқа ижодиёти ва ижро санъати турли соҳаларда тўпланган тажриба. Шопеннинг биографлари унинг ўсмирлик даврида ҳам Opera томошалари, симфония ва палата концертларида доимий қатнашиб, Варшавада шу қадар ардоқланган уй мусиқасини ясашда иштирок етганлигидан гувоҳлик беради.
Фридерик Шопен бу йилларда рус зиёлиларининг илғор вакиллари билан учрашганига шубҳа йўқ, у билан ҳаётининг сўнгги кунларигача боғлиқ бўлиб қолди. Ҳатто бир бола сифатида, Шопен тез-тез у айниқса тез-тез Linde еслатди бошқа славян халқлари билан қон алоқаларни билан боғлиқ славян халқининг асл маданияти сифатида Полша маданиятини ривожлантириш йўллари ҳақида, хусусан, отасининг уйида, ўтказилган суҳбатлар ешитдим. Елснер ўзининг ижодий, ўқитувчилик ва ноширлик фаолиятида поляк мусиқасининг халқчиллигига алоҳида еътибор берган. Биз Шопеннинг биографлари билан келиша оламиз, у болани рус мусиқаси руҳида "парча яратишга ишонтирган Елснер деб даъво қилади."Но камроқ Равшан, аммо, поляк деҳқонларнинг қўшиқлари учун жуда ёш дан тинглади даҳо бир бола, сезги аҳамияти, қувурлар ва bagpipes ўз ҳис-туйғуларини сир чўпонлар ўйинлари учун, оддий қишлоқ ансамбллари товушлар учун, ким чарчаш учун Жасур раққосалар ҳамроҳлик, баъзан, аммо, ҳатто бир скрипкачи ўйнаб билан қаноат еди.
Шопен халқ ижоди билан асосан Желязова Волада танишди, у ерда одатда ёзни ўтказарди. Шундай қилиб, бўлажак бастакор катта Полшада, аниқроғи, Масовияда, хусусан, мазура деб номланган рақс жанрида ёки кўпгина мамлакатларда айтиш одат тусига кирган мазуркаларда халқ мусиқаси ҳақидаги илк таассуротларини олди.
Дастлабки маълум бўлган Шопен Мазуркаларида ҳам Мазовия халқ мусиқа анъанаси билан боғлиқликни сезиш мумкин. Биринчи ўлчовдан бошлаб "мазурлар" га ўта хос бўлган ва икки олтиталик ва икки саксонинчи йиллар кетма-кетлигидан иборат бу мазуркада ритмик шакл пайдо бўлади.
Ёш Фридерик биринчи навбатда халқ рақс елементига қизиқди, чунки унинг биринчи мазуркаси далолат беради, бу айни пайтда бадиий образлар доирасини кенгайтириш истагини кўрсатади.
Шопеннинг қаҳрамонлик-драматик образлар учун қаламкашлиги жуда ерта очиб берилган. Еустачй Марйлскй, отасининг интернат уйида яшаган бастакор бир болалик дўсти 1821-1823, бир бола Фридерик пианино устида қўлбола нафақат рақс, деб унинг хотираларида ёзади, балки Полша тарихидан саҳналари тасвирланган катта дона, ва бу парча drama баъзан йиғлаб тингловчилар олиб, Живнй жумладан. Кўринишидан, Фридерик Шопен мусиқаси кейинчалик Варшава шоири Леон Улричга "ухлаб ётган юракларни уйғотган мағрур қўшиқ", "Полша кўксида ягона муқаддас туйғуни тирилтирадиган ватанпарварлик қўшиғи"деб ном беришга имкон берган қаҳрамонлик ва ватанпарварлик хусусиятлари билан тўйинган еди.
Шопеннинг биринчи маълум мактуби (отаси ва онасига кўрсатилган шахсий саломдан ташқари) Марилскийга мурожаат қилди. 1823-йил сентабр ойида ёзилган бўлиб, бутунлай лицейда ўқув йилининг яқинлашиб келаётган бошланиши ва унинг professor-ўқитувчилари таркибидаги ўзгаришларга бағишланган. Буларнинг барчаси Фрйдерикни ташвишга солди, чунки у бу ой Варшава лицейининг тўртинчи синфига кирди. Ўша вақтга келиб, Фридерик Шопен аллақачон салонларида таниқли еди, балки Варшава жамоатчилик кенг доираларида. Бунга, хусусан, мусиқа ихлосмандлари жамияти томонидан ташкил етилган консертларда пианиночи сифатида чиқишлари кўмаклашди.
Шопен ижросига тақризда танқидчи ёзган:
"Дала асарларига хос бўлган барча қийинчиликларни енгиб ўтган маҳорат, шунингдек, дала асарларининг энг чиройлисини танлагани барча ўз истеъдодининг ривожига қанча меҳнат ва фидойилик бағишлагани ва қандай ажойиб дидга ега еканини кўрсатади."Дарҳақиқат, Шопен ижрочи фортепиано техникасини ривожлантириш устида тинимсиз ишлади. У ўша даврдаги пианино парчаларида тез-тез учраб турадиган, ўта товушлар ДЕКИМА интервалини ҳосил қиладиган, айниқса ёқтирган аккордларини, шу жумладан, қўл чўзишни кўп талаб қиладиган "аккордларни ижро эта олмаслигидан жуда хавотирга тушган еди. Шундай қилиб, у ётганида, лигаментларни чўзиш учун бармоқлари орасига махсус асбобларни қўйди. "Бу омад. Бу хавфли тажрибалар Schumann каби бола учун фожиали тугамади.
Лицей ўқувчиси бўлгандан кейин Фридерик ўзининг доимий, кундалик мусиқа дарсларини тўхтатмади, бу уни чарчатди ва айни пайтда унга катта завқ берди. Болалигидан ишлаб чиқилган иш кунининг интизоми ва мунтазамлиги туфайли ота-онаси туриб, мумтоз филология ва адабиёт, тарих ва бошқа гуманитар фанлар, шунингдек, табиий ва аниқ фанлар билан муваффақиятли шуғулланди. 1824-йил 24-июлда у бешинчи синфга кўчирилиб, омма кўригидан сўнг ўрганилган барча фанлар бўйича мукаммал тараққиёт мукофотига сазовор бўлди.
Ин 1825, Фридерик Шопен аллақачон таниқли машҳур ҳисобланган, ва ҳеч ким у Варшава энг яхши пианиночи еканлигини баҳсли, бу 20с давомида Полша пойтахти Wурфел ўйнаб лол еди-да, унинг севимли талабаси Островскй - "diamond Felix", ва оз Жозеф Крогулскй (1815-1842), ким ҳам кейин отаси билан бирга консерт сафарларини олди. Фридерик ўйини беқиёс маънавияти ва тўлиқлиги билан ажралиб турарди. Улар енди уни мақташ билан гапирмадилар, балки уни даҳо ва уста деб гапирдилар. Ва қачон, апрел охирида, 1825. Aleksandr Варшавага келди Мен Бу Варшава organ қурувчи Karol Brunner томонидан танланган ким Шопен еди, ким императорга яқинда қурилган мусиқа асбоб еоломелодиcон намойиш Фридерик сўради (аеолопанталеон каби, ажралиб турди бир клавиатура воситаси, таъзим асбоблари сингсонг овоз характерли томонидан). Шопен омма бу асбоб ўйнади, бошқа Варшава уста томонидан қурилган еолопанталеон икки marta қўлбола, Жозеф Длугосз, қойилмақом ф minor Мосчелес пианино консерт амалга - қисқаси, у май ва июн ойида ҳам еътибор маркази еди, қайси уни олдини бермади, аммо, қунт билан лицейда таҳсил дан Варшава. Варшава тарк олдин сал, император Фридерик Шопен устида бир олмос узук "энг хушмуомалалик ато", кейинги Cаталани совғаси учун кабинетга жойлаштирилди қайси.
Ан ажойиб уста пианиночи, Шопен йўл қўймаслик, аммо, ўзи бир чек бўлди техникаси учун еҳтирос васвасалар, мисол учун, Калкбреннер нинг кейин-мода дона, қайси мазмун камбағал еди.
Фридерик нинг репертуари бойиб бораётганини унутмаслигимиз керак. Бач, Моцарт ва Бетховеннинг отаси ҳали тириклигида уни таништирган буюк асарлари билан бир қаторда, у баъзан уларнинг мазмунини ёритувчи парчалар ва октаваларнинг момақалдироқлари билан ёритишга ҳаракат қилган муаллифларнинг асарларини ҳам ижро етди. Лекин Шопен болалигиданоқ катта танқидий қобилиятга ега еди. У Field нинг cантилена миннатдор, Ҳуммелнинг соф славян лилт ва grace, ва Реес " drama, кимнинг таркиби баъзи у Бетҳовен ваҳийларининг акс ҳис. Аммо у бу йилларда пианиночилар томонидан доимий равишда қўлланилаётган янгиликларга ҳам кўз югуртириб, "катта консерт услуби"нинг туғилишини илғаб олди.
Пианиночи-бастакорнинг техникаси имкон қадар бой ва хилма-хил бўлиши керак. Шопен буни амалга оширмоқчи бўлди. Лекин у ҳеч қачон ҳеч кимга тақлид қилмаган. Унинг дастлабки асарларини ўрганар екан, ҳар бир очиқкўнгил тадқиқотчи Шопен аллақачон ёшлигида, қолаверса, сирасини айтганда, болалигида ижодий муаммоларни ҳал етишда ажойиб мустақиллик кўрсатган, деган хулосага келиши керак бўлади.
Ёш чопоннинг ижрочилик санъати ўша йилларда ҳам ўзига хослиги билан ажралиб турган, замондошларини ҳайратга солган. Машҳур немис тарбиячиси Franz David Стöпел (1794-1836)"Gazette Мусиcале нашкиев. дж Париж": "Бу аллақачон унинг ҳаётининг 15-йилида, Шопен барча замонавий [усуллари] бутунлай бошқача еди пианино учун ижро етиш ва басталаш усули танлади ва ҳар икки таркиби соҳасида янги давр ташкил ва бу асбоб ўйнаб, деб ажойиб, ҳатто катта Бетховен унинг ерта асарларида Моцарт тақлид ва фақат кейинги йилларда ўзи учун янги йўл очди еса,.
Ёшлигида ҳам Шопен Pushkin ҳақли равишда "шафқациз ёш" деб атаган давр воқеаларига бефарқ қолмади. Фридерикнинг ёш мактубларида бу воқеаларга бевосита жавоб бериш учун беҳуда қарашимиз керак. У Италия Уйғониш ҳақида кўп нарса билиб олган кўринади - ассаи са ташир. чи таcер деган са (жим бўлишни биладиган kishi кўп нарса қила олади), - унга кўпинча Николас Шопенга ташриф буюрган Варшава лицейининг профессори Себастиано Чиампи (1769-1847) ва меҳмондўст уйида италиялик усталарнинг буюк асарларини ўқиган - кўпинча Dante илоҳий комедияси, унинг даҳоси бутун умр ибодат қилган.
Лицейда ўқиш йиллари Шопенга кўп нарса берди. Физика, кимё ва табиий фанлар, тарих ва адабиёт, чет тилларини ўрганиб, чизишни ўрганди. Лицей профессорлари орасида, албатта, италян адабиёти ва тилидан дарс берган аллақачон тилга олинган Чиампи ва деодат Зйгмунт Vogel (1764-1826), машҳур поляк акварели, ажойиб лицей яратувчиси Лазенков манзаралари, талабаларга расм чизишни ўргатадиган, ажралиб турди. Фридерик ҳам Полша маърифат бу машҳур арбоби, Linde ўзи маърузалар тинглади. Шундай қилиб, Шопен лицейда жуда кўп қиррали таълим олди, бу ёш мусиқачини ўз кечаларига таклиф қилган отасининг ва зиёлиларнинг кўплаб дўстлари билан доимий ўқиш ва суҳбатлар билан тўлдирилди. Буларнинг барчаси Фридерикнинг янги ижодий режаларига ега бўлганлиги ва доимий равишда фаолият турларини кенгайтирганлиги билан мураккаблашган катта куч талаб қилди.
Лицейни тугатгандан сўнг, дам олиш мутлақо керак еди ва якуний имтиҳондан сўнг, 28 июл куни Шопен, онаси ва опа-сингиллари Лудвика ва Емилия билан бирга, Душники, Силезиан курортига (кейин Раинерз деб номланган) жўнаб кетди, бу шифокорлар томонидан Емилянинг доимий равишда ёмонлашиб бораётган саломатлиги туфайли тавсия етилган Шопеннинг синглиси, сил касаллигига чалинган истеъдодли ўсмир қиз.
Шопен ва унинг оиласи 11 сентябргача Душникида қолиб, кейин Москвага қайтишди.
Ниҳоят мусиқа ўзини бағишлашга қарор Варшава, Шопен, мусиқа Варшава асосий мактаб биринчи йили кириб. Еслатиб ўтамиз, бу 1821-йилда Варшавада ташкил етилган "мусиқа ва қироат институти" кафедраси номи бўлиб, унинг ректори Ю. Елснер. Композиция назарияси ўрганилган бу бўлим айни пайтда Варшава университетининг факултетларидан бири еди.
Шундай қилиб, 1826да Фридерик Шопен Полшада мусиқий ва театр таълимининг бутун тизимини ишлаб чиққан Елснер талабаси бўлди ва бу тизим мамлакат таълим вазирлиги томонидан қабул қилинди ва тасдиқланди. Бундан ташқари, Елснернинг таржимаи ҳоли бизни барча таъқибларга қарамай, Полша ватанпарварларини илҳомлантирган озодлик ғояларидан воз кечмаганига ишонтиради. Фридерик Шопен шахсини шакллантириш жараёнини ўрганар еканмиз, унинг тўла ишонч билан айтиш мумкинки, бу ғояларни йигитчага сингдиришга ҳаракат қилган Елснернинг севимли еканлигини унутмаслигимиз керак. Елснер ўзининг ёрқин ўқувчисини нафақат кўп қиррали мусиқачи, балки фуқаро сифатида ҳам тарбиялашга интилди. Шопен ҳар доим бўлгани каби, унинг таълимотларини танқидий бўлиши керак, лекин улар қизиқиш доираси хурсанд ажойиб тезлик билан кенгайтирилган, ва баъзан ҳатто қўрқиб, унинг ота-онаси ва мураббийлар, ёш йигит кучли таассурот қилган бўлиши керак.
Ҳар ҳолда Николас Шопен ҳам, Linde ҳам, Елснер, Живний, Вурфел, Бродзински ҳам Фридерикнинг қизиқувчанлигини қондириш учун қўлидан келган барча ишни қилишди. Ва ҳатто ёшлигида Шопен билан мулоқот қилган одамлар рўйхатини чиқариб ташламайдиган бу бир неча номлар ҳам, вазиятнинг қанчалик фойдали еканлиги ҳақида фикр беради, бу унинг ақл-заковати ва истеъдодининг тез ўсишига ёрдам берди.

Маҳорат чўққиларига

1826 йилнинг кузида Шопен Ян Биалоблоcкига Елснер билан қаттиқ контрабандани ўрганиш ва университет professor-ўқитувчилари томонидан маърузалар тинглашни ҳафтасига олти соат сарфлашини айтади. Шопен контрагентдан ташқари гармония ва бошқа мусиқий-назарий фанлар ҳақидаги билимларини ҳам чуқурлаштиради. Шу билан бирга, у адабиётга тобора кўпроқ қизиқади ва шу соҳадаги билимларини тизимлаштиришга интилади. Варшава университетида поляк адабиёти, стилистикаси ва естетикасининг биринчи профессори бўлган Казимиерз Бродзински (1791-1835) маърузалари айниқса катта таассурот қолдиради.

1827-йилнинг бошида Адам Миcкиеwиcз (1798-1855) номи биринчи бўлиб Шопеннинг мактубларида пайдо бўлади. Бироқ Шопеннинг 1822-1823-йилларда Вилнода нашр етилган шоирнинг икки жилдлик асари нашр етилганидан кўп ўтмай, поляк адабиётида инқилобий романтизмнинг ғолибона ривожланиш йўлини бошлаб берган, унинг машҳур замондоши асари билан аллақачон танишиб чиққанига шубҳа йўқ.
Миcкиеwиcз шеърияти томонидан Шопенда чуқур, ўчмас таассурот қолдирди, унинг тасвирлари кейинчалик мусиқасида ажойиб куч билан намоён бўлди. Афсуски, ўша йилларда Фридерикнинг "ўқиш доираси" ҳақида етарли ишонч билан гапира олмаймиз. Лекин биламизки, янги адабий асарлар отасининг уйида ўқиб, муҳокама қилинган.
1827 - йилда Шопеннинг оиласи катта қайғуга ботди-10-апрел куни Бетховеннинг ўлими ҳақидаги хабар кўп ўтмай Варшава, Емилия, Фридерикнинг кенжа синглиси, у жудаям яхши кўрган, 15 ёшида истеъмолдан вафот етди. У аллақачон ўзини намоён қила бошлаган адабий қобилиятга ега еди ва Варшава матбуоти унинг ўлимига жавоб берди. Шопен еди жуда асаб касаллик ва ўлим унинг синглиси, ва тажрибалар бу казıнмış унинг мусиқа - нафақат кичик пианино парча, биз бор, афсуски емас, балки омон, лекин Sonata-йилда C бироз учун пианино, қайси у иш бошлади, бу йил, бир ҳаракат, деб таклиф билан унинг биограпҳерс остида таъсир Елснер, - ўрганиш, бу энг қийин жанр instrumental ишлайди. 1828да якунланди ва муаллиф томонидан устозига бағишланди, sonata Шопеннинг ўлимидан икки йил ўтиб нашр етилди.
Шопеннинг биринчи йилдан иккинчи йилга ўтиши давомида Елснер уни тенгдошлари орасидан ажратиб, фамилиясига қарши расмий ҳисоботда ёзади: "алоҳида қобилиятлар."
Кейинги йилнинг июл ойида, Елснер ўтиш имтиҳонлари Шопен озод, ва йиллик ҳисоботида шу мақтовга сертификатлаш билан унинг номини ҳамроҳлик.
Шопен ҳаётининг талабалик йиллари ҳақида гапирар екан, унинг энг содиқ дўстларидан бири - фрйдерикни болалигидан таниган пианиночи ва бастакор Juliana Fontana (1810-1869) нинг номини тилга олмаслик мумкин емас, чунки у лицейда у билан бирга ўқиган (кейинчалик бир синф орқада). Шопеннинг мактубларида ва қариндошларининг хотираларида Фонтананинг номи тез-тез топилади ва унга биз бошқа нарсалар билан бир қаторда, унинг буюк дўстининг кўплаб асарларини нашр етишга қарздормиз.
Ниҳоят, Шопеннинг лицейдаги дўсти-Konstantin Прушакни, оиласи билан бастакорнинг бутун оиласи дўстона муносабатда бўлганини еслатиб ўтиш керак. Июл ойида 1828, Елснер у "тиббий даволаш учун кетди, деб айтган томонидан Шопен имтиҳонлари иккинчи йил йўқлигини баён қачон," Фридерик, унинг ота-онаси қаттиқ да, Санники учун таътилга кетди, Сочачевскй туманида жойлашган Прушаков мулк, узоқ бўлмаган, унинг севимли Зҳелязова Воля дан. Шопен, биз биламиз, деб, у пианино, скрипка ва виолончел учун C йирик rondo ва Г кичик трио якуний версияси устида ишлаган Санники, ёз ўтказди. Бу ой давомида бастакор Санники ва қўшни Мазовиан қишлоқларда халқ қўшиқлари ва рақс куйлар учун бир неча marta тинглади, ва яна бир бор Полша деҳқонлар ҳаёти унинг кузатувлар захирасини тўлдириб, деб шубҳа йўқ.
Шопен, ҳатто болалик йилларида Царевич Konstantin Павлович ҳақида гапирганда, уни "Россия шаҳзодаси"дан бошқа ҳеч нарса деб атаган.КоcиоБерлинда, мен формасини ва regalia флаунтед ўрганган еркаклар дабдабали юзларида нафрат ҳиссини ҳис. - Мен учун булар карикатура, - дея еътироф етди Шопен ота-онасига ёзган мактубида. Аслида, у бу ерда унинг севимли ўйин indulged, ва ассидуоуслй ҳатто Давлат овқатларни да caricatures қаратди, қайси у Яроцкй нинг алоҳида овқат учун рухсат сўради, деб унга бундай тушкунликка таассурот қилди ("акс ҳолда у яна caricatures ниҳоясига этади"), емас, балки бутун"уларнинг ажойибликлар" компанияси бўлиш истаган.
Мусиқачилар билан учрашувларига келадиган бўлсак, Шопен 20 сентябр куни ота-онасига Спонтини, Mendelssohn ва "қўшиқчилик Академияси" директори Олд Зелтер (1758-1832), Goethe ва Шаҳзода Antoni Радзиwиллни кўрганини ёзган. Шопен Шаҳзоданинг Берлинга келишини орзиқиб кутарди, аммо у ҳеч қачон бундай қилмасди.
Якшанба, сентябр 28, Фридерик ва Жароцкй Berlin тарк, лекин улар октябр қадар Варшава қайтиб келмади 6, улар йўлда Познаń икки кун сарф сифатида, улар Скарбков яқин қариндоши томонидан таклиф етилди қаерда, Гниезно ва Познаń архиепископ Теофил Wолиcкий. Шопен кейин Шаҳзода Antony Радзиwилл ташриф буюрди, кимнинг саройида у Моцарт томонидан sonatas о "йнаган, Бетховен ва икки ва то "рт қо" лида пианино учун бошқа асарлар (биргаликда Шаҳзоданинг суд мусиқачи билан), барча бу ишларни амалга ва унинг ажойиб доğаçлама томонидан, ҳам ҳозирги барча бо " лмас таассурот қилиш. Кейинчалик, машҳур поляк рассоми Ҳенрйк Семирадский бастакор кейинги йил ташриф буюрган Радзиwилл саройида Шопен improvising тасвирланган расм яратди.
Варшавага қайтгач, Шопен асосий мусиқа мактабида учинчи ва охирги йилини бошлади.
Шопен ҳаётидаги сиёсий воқеаларнинг аҳамиятини бўрттиришнинг ҳожати йўқ, унинг ёшликдаги кўриниши ҳедонистик хусусиятлар баъзан ёриб кирган, бу еса ўз ижодида ўзини ҳис қилган, бунга мисол сифатида уолтзес хизмат қилиши мумкин. Лекин ёш чопоннинг хатларини синчковлик билан ўқиш унинг қанчалик ерта ривожланганини "ҳам ғурур, ҳам бевосита шараф", ҳам деярли барча чинакам буюк санъаткорларни ажратиб кўрсатган мустақиллик туйғуси кўрсатади. Ва улар Полша Новосилцев ва унинг шогирдлари қилаётган ҳар бир нарса, еҳтимол, ҳатто "исёнчилар илм-фан қалбига чуқур кирмади", лекин фикр еркинлиги қуролли қўзғолон режаларини етук бошлади қачон, унинг дўстлари суҳбатлар ва низоларни фаол иштирок ёш мусиқачи, қалбида ғазаб уйғотишга муваффақияциз олмади.
Шопен назарий курсларни олдинроқ якунлагани учун асосий мусиқа мактабида ўтган йили композицион амалий машғулотларга бағишланган еди. Барча бу сафар у доимо унинг пианино чалишни яхшилаш давом, ва у доимо унинг санъати учун мақтов ешитиб ва аллақачон Варшава салонларида "биринчи Полша пианиночи" спектаклларини ҳамроҳлик хушомадгўй епитҳец кўникиб бўлса-да, у ўзини янги ва янги вазифаларни белгилаш. Шопен тарк ҳеч қачон ўз-ўзини норозилик ҳисси, қатъий айтганда, техник қийинчиликлар енди унинг учун мавжуд бўлса, бу ерта йилларда ишлаб чиқилган. У энг мураккаб асарларни ижро етди, фортепиано техникасининг барча методларини ўзлаштирди, лекин товушнинг оҳангдор бойлиги ва кантиленанинг фриксион тўлиқлигига алоҳида еътибор берди.
Ўтган асрнинг 30 ва 40-йилларида ёзилган биографик ёзувларида Елснер ўз талабаларининг қисқача таърифларини бериб, Шопеннинг " ажойиб пианино чалиши билан, шунингдек, композициялари билан бу асбоб учун янги даврни бошлаб берди..."Лекин узоқ бу чизиқлар ёзилган олдин, Елснер тушундим ва муолажаларни "қоидалар" синдириш учун ёш мусиқачи ҳақорат ҳолларда уни ҳимоя, Шопен нинг янгилик тақдир. У тушунди ва даражасини истеъдоди унинг талаба, чунки кейин, қачон бўйича 20 июл, кун кейин кетиш Паганини дан Варшава олди ўрин якуний експертиза талабалар учинчи албатта Асосий мактабда мусиқа, Елснер, етиб номлари Шопен ёзган чора-тадбирлари, шунингдек олдинги йил, қисқа хусусияти - "алоҳида қобилияти" ва қўшилган учун бу сўзлари: "бир мусиқий даҳо".
Бу имтиҳондан сал олдин Елснер аллақачон 60 ёшда еди ва, еҳтимол, у ёзган нарсаларнинг кўпини - ва нафақат уни - ескириб қолганини тушунди, чунки унинг талабаси " янги даврни бошлади."Бу Шопен янгилик узоқ пианино ижро етиш соҳасида чекланган еди, деб унга очиқ-ойдин бўлса-да, ески master, унинг имтиҳон ҳисоботида бу ерда берилган кириш билан бу давр олқишлади, лекин уни уйғунлик ва оҳанг тамойилларини қайта кўриб, ва санъат миллий ҳисобга олиш муаммоси акс етди. Елснер мусиқий даҳо деб атаган нарсанинг ривожланишига ҳайратланарли даражада еҳтиёт бўлди. Буюк поляк устаси мусиқа санъатига янги ҳаёт уфуриб қўйган, Елснер еса устози ва Фридерикнинг барча тенгдошлари учун ҳали етиб бўлмайдиган юксакликларга йўл олган бўлса-да, бу устознинг ўз шогирди еканлигидан фахрланар еди.
1829 йили Шопен томонидан кўплаб янги асарлар келтирилди. Бу йил у пианино учун г кичик Трио якунланди, скрипка ва виолончел. 1836-йилда Шуманн томонидан ёзилган танқидий шарҳдан хулоса қилиш мумкинки, ўша даврга келиб Шопеннинг "Трио" Си (1833-йилда чоп етилган) аллақачон кенг тарқалган еди.
Шундай қилиб, Шопен асосий мусиқа мактабини битирганига қадар давом етган вақт мобайнида турли хил мусиқий жанрлар ва шаклларга мурожаат қилди. Келажакда, биз кўриб турганингиздек, у деярли ҳеч палатаси ва instrumental ансамбллар ёзган ва нисбатан камдан-кам қўшиқлар яратди. Унинг ижодий қизиқишлари деярли бутунлай фортепиано мусиқаси соҳасида тўпланган бўлиб, уни болалигида ҳам, ҳозир ҳам тоқат қилиб бўлмайдиган куч билан ўзига жалб етган, композиция назарияси курсини тугатгач, унинг келажаги ҳақида ўйларди.