Mavzu: fermer xo‘jaliklarida chorvachilik mahsulotlari tannarxini statistik taxlili va tannarxini pasaytirish imkoniyatlari reja

5-jadval. Izboskan tumanidagi Laziz Go‘zal Chorvasi fermer xo‘jaligida Chorvachilik mahsulotlari ishlab chiqarish (tsentnerda)

Ko‘rsatkichlar	2019 yil	2020yil	2021 yil	O‘zgarish,%
Sog‘ib olingan sut	2034	1989	1958	96,3
Jami tirik vaznda go‘sht	15	23	7	46,7

Laziz Go‘zal Chorvasi fermer xo‘jaligida yetishtirilgan asosiy mahsulot bo‘lgan sutni Andijon shahridagi hamkori bo‘lgan «Yo‘ldashev Alisher» xususiy firmasiga muzqaymoq tayyorlash uchun xom ashyo sifatida sotib kelmoqda. SHu maqsadda imzolangan xo‘jalik shartnomasi har yili yangilab boriladi. 1 litr sutning o‘rtacha sotish bahosi 2019 yilda 301,14 so‘mdan 2021 yilda 551,54 so‘mgacha yetgan yoki 83,1% ga oshgan. Sutni fermer xo‘jaligi boshlig‘ining shaxsiy Damas avtomobilida hajmi 50 litrli flyaga idishlarda yetkazib berilmoqda. Hozirgacha yetkazib berilgan sut mahsuloti uchun amalga oshirilishi kerak bo‘lgan to‘lovlar bo‘yicha kechikish deyarli kuzatilmagan. Bu esa yem-xashak va takror ishlab chiqarish uchun boshqa resurslar bilan o‘z vaqtida ta’minlash va samaradorlikning oshib borishini keltirib chiqarmoqda.

Izboskan tumanidagi Laziz Go‘zal Chorvasi fermer xo‘jaligida Chorvachilik maxsulotlari yetishtirishning iqtisodiy samaradorligini oshirishning asosiy omili sutning yalpi mahsulotini ko‘paytirish hisoblanadi. Bozor iqtisodiyotiga o‘tishning hozirgi bosqichida moddiy-texnika resurslarining narxlari ortib borishi ob’ektiv jarayon bo‘lib, bu ishlab chiqarish harajatlarining ortishini keltirib chiqaradi. SHuning uchun yalpi mahsulot hajmini ishlab chiqarish harajatlariga nisbatan ustun darajada o‘stirish yo‘li bilangina iqtisodiy samaradorlikni oshirish mumkin. YAlpi mahsulot hajmini oshirish esa murakkab ko‘p qirrali jarayon bo‘lib, bir nechta omillar guruxiga bog‘langan.
Sutchilikni rivojlantirish uchun bir kancha tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy tadbirlarni amalga oshirish, jumladan, Chorvachilikda iqtisodiy isloxotlarni yanada chukurlashtirish kerak. Chorva xayvonlarini va Chorvachilik fermalarini fermerlarga berishdan tashqari, ularga talabini kondiradigan xajmdagi ekin maydonlarini ajratish zarur. Bu jarayonda samaradorlikka erishish uchun Laziz Go‘zal Chorvasi fermer xo‘jaligining moliyaviy mablag‘lar bilan yetarli mikdorda ta’minlanishiga xam aloxida e’tibor berish kerak. Bu tadbir ochik tanlov asosida shu soxa bo‘yicha tajribali, bilimdon, konun ustuvorligini tan oladigan, ma’naviyati yukori bo‘lgan fuqarolar zimmasiga yuklanishi maqsadga muvofikdir.
Laziz Go‘zal Chorvasi fermer xo‘jaligining moddiy texnika bazasini mustaxkamlash ishlab chiqarishni intensivlashning muxim shartidir. Chorvachilik fermerlarining zamonaviy talablarga javob beradigan moddiy-texnika bazasini bosqichma-bosqich rivojlantirishga aloxida e’tibor berish vakti keldi. Chorvachilik bino-inshootlari fan-texnika yutuklarini e’tiborga olgan xolda moslashtirilishiga, tegishli vositalar bilan ta’minlanishga, Chorva xayvonlari yaxshi parvarishlanib, sifatli maxsulot yetishtirishda yangi texnikalar, ilg‘or texnologiyalar joriy etilishiga erishish lozim. Laziz Go‘zal Chorvasi fermer xo‘jaligida yetishtirilayotgan ozuqa ekinlarini o‘rib olish uchun maxsus kombaynni olish vaqti ham keldi. SHundagina xo‘jalikda ishlab chikarish jarayonlari mexanizatsiyalashtirilib, mexnat unumdorligining oshishi ta’minlanadi. Naslchilik ishlarini rivojlantirib, sermaxsul Chorva zotlarini yaratib, ular ishlab chikarishga tezrok tatbik etilishini ta’minlash, bunda zotli, sermaxsul Chorva xayvonlarini sotib olish variantidan foydalanishni xam esdan chiqarmaslik kutilgan natijaga erishish imkoniyatini kengaytiradi.
Ishlab chiqarish harajatlari 2019 yildagi 50597,9 ming so‘mdan 2021 yilda 86516,9 ming so‘mgacha yetgan yoki 170,9 foizga oshgan. SHu bilan bir vaqtda yalpi mahsulot 2019 yildagi 61253,5 ming so‘mdan 2021 yilda 107992,1 ming