Mavzu Fanning maqsadi va vazifalari

Расм 2.9. Енгнинг ташки куриниши шаблонини куриш.
О₁₀Н₁қД_р.зап; 0₁₀ Л₁қ Д_р.лок;

H_I Н₁₀қ 0₁₁ * Ш_р.н; H_I H_II қ 0,5 Ш_р.н

Е нг учининг кенглигини Ш_р.н Н₁₀ ни кия чизикнинг давомида куядилар ва Н₂ нукта билан белгилайдилар. Енгнинг олд перекати тирсак чизиги Л₁ Л₁₀ буйича эгилиши 1-1,5 см га тенг. Енгнинг тирсак чизиги буйича кенглиги култик ости кисмидаги енгнинг кенглигидан 1-2 см кам. Енгнинг ташки куриниши шаблони чизмасида чоклар ва монтаж белгиларининг жойлари курсатилади. Енг деталларини ёйиш график усул билан, яъни енгнинг олд тирсак чокларини олд ва тирсак перекатлар буйича симметрик куриш йули билан амалга оширилади.

Расм 2.10. Умизга утказма енг конструкция чизмаси

Расм 2.11. Умизга утказма ики чокли енг конструкция чизмаси

Mavzu – 10. O’tqazma yoqalarni loyihalash


Кийим шаклида ёқаларнинг ўрни
Исталган кийимнинг ташқи кўриниши кўп жиҳатдан ёқанинг шаклига, унинг конструкциясига ва технологиясига боғлиқ. Ёқанинг бирорта шаклини танланиши кийимнинг муайян шаклига боғлиқ.
Одатда, катта ҳажмли кийимларга баланд кўтармали катта ёқалар мос ва аксинча, кийимларнинг кичик ҳажми кичик ёқаларни талаб қилади.
Ёқалар шакли хилма-хил бўлади. Уларни шартли равишда қуйидаги гуруҳларга бўлиш мумкин:
a) ўтказма ёки яхлит бичилган (ёқа олд детали билан бириккан ҳолда);
б) бўйинга ёпишиб турадиган ёки бўйинга нисбаттан эркин турадиган (бўйинга нисбатан ёқанинг ўтказилишига боғлиқ ҳолда);
в) ёпиқ тақилмали ёки очиқ кўтарма тақилмали (ёқа тақилма билан боғланишига кўра).
Қуриш принципи бўйича ёқаларни уч гуруҳга бўлиш мумкин:
1) ёпиқ тақилмали кийимлар ёқаси (тик ёқалар, қайтарма ёқалар, қайтармали тик ёқалар);
2) очиқ тақилмали кийимлар ёқаси (уларнинг адипи кўтармали);
3) ясси ва фантази ёқалар.
Ёқа қандай ечимга эга бўлмасин, унинг фақат ўмизга уланиш чизиғининг шакли ва кўтармаси конструктив аҳамиятга эга. Ёқанинг ўмизга уланиш чизиғи тўғри чизиққа яқинлашгани сари унинг кўтармаси баландлашиб, бўйинга кўпроқ ёпишиб туради.
Кўтарманинг шакли қуйидагилар билан тавсифланади:
а) баландлиги. Ёқаларнинг кўтармаси 1см гача ёки кўтармасиз ёқалар ясси ҳисобланади. Кўтарманинг ўртача баландлиги (2-5см) елкага нисбатан қайтарма чизиғини қия шаклида кўрсатади. Баланд кўтармалар (8-10см) елкага нисбатан ёқа қайтармасининг чизиғини тик кўрсатади;
б) ёқанинг бўйинга нисбатан жойлашиши. Ёқалар бўйинга зич ёпишиб турадиган, ўртача ёпишиб турадиган бўлади. Бўйинга нисбатан эркин жойлашиш билан фарқланади:
в) букланиш чизиғининг шакли. Букланиш чизиғининг қирраси қаттиқ, кескин ифодаланган ёқа бўйинга ёпишиб туради; равон букланиш чизиғи ёқани бўйинга нисбатан нормал ҳолатда туради; думалоқ, юмшоқроқ шаклда ёқа бўйинга нисбатан эркин, ёпишмай туради. Букланиш чизиғининг шаклига ўмизға уланиш чизиғининг қиялиги таъсир этади;
г) адип қайтармасининг учи. Ёқа ўмизининг шакли эскизда мос ҳолда аниқланади. А₅ нуқта кўтарилади ёки пастроқ тушурилади. А₅ нуқта пастроқ тушган сари ёқа узунлашади ва ёқа қайтармаси уланиш чизиғи (раскеп) катталашади. Ракеп – ёқа букланиш чизиғидан учигача қайтарма билан уланган чизиғи;
д) ёқа қайтармасининг букланиш чизиғига нисбатан ёқа учининг ҳолати. Моделга мос ҳолда ёқалар раскепининг узунлиги турлича бўлиши мумкин. Айрим ёқалар раскепсиз қурилади, уланиш чизиғи борт қайтармасининг букланиш чизиғидан бошланади. Бундай ёқалар одатда, бўйиндан узоқлашади, қайтармаси эса олд бўлакда бўш туради.