Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

chin
, mos kelmaganlari
xato
bo‘ladi. Ayni vaqtda chinligini ham, xatoligini ham aniqlab bo‘lmaydigan hukmlar – 
noaniq
hukmlar mavjuddir.
Hukmlar tilda gaplar orqali ifodalanadi. Hukm mantiqiy kategoriya bo‘lsa, gap grammatik
kategoriyadir. Hukmlar asosan darak gap orqali ifodalanadi. Faqat darak gaplardagina fikr tasdiq
А
В
С

---

yoki inkor holda bo‘ladi. Masalan, «Vaqt orqaga qaytmaydi», «Hayot - bu harakat» kabi gaplar
hukmni ifoda qiladi.
Hukmlar tuzilishiga ko‘ra oddiy va murakkab bo‘ladi. 
Oddiy hukm
deb tarkibidan yana bir
hukmni ajratib bo‘lmaydigan mulohazaga aytiladi. Tarkibidan ikki yoki undan ortiq hukmni ajratish
mumkin bo‘lgan mulohazalarga
murakkab hukm
deyiladi. Masalan, «Mantiq ilmini o‘rganish
to‘g‘ri fikrlash madaniyatini shakllantiradi» degan mulohaza oddiy hukmni ifodalaydi. «Mantiq
ilmi tafakkur shakllari va qonunlarini o‘rganadi», degan mulohaza murakkab xumkmdir. Bu
mulohazaning tarkibi ikki qismdan: «Mantiq ilmi tafakkur shakllarini o‘rganadi» va «Mantiq ilmi
tafakkur qonunlarini o‘rganadi», degan ikki oddiy hukmdan iborat.
Mulohaza (hukm) tarkibida mantiqiy ega va mantiqiy kesimni ajratib ko‘rsatish mumkin.
Mantiqiy ega - sub’ekt (S)
fikr qilinayotgan predmet va hodisani bildiradi.
Mantiqiy kesim-
predikat (P)
predmetga xos xususiyatni, munosabatni bildiradi. Predikatda ifodalangan bilimlar
hisobiga sub’ekt haqidagi tasavvur boyitiladi. Hukmning sub’ekt va predikati uning 
terminlari
deb
ataladi.
Hukmning uchinchi zaruriy elementi
mantiqiy bog‘lamadir.
U sub’ekt va predikatni bir-
biri bilan bog‘laydi, natijada hukm hosil bo‘ladi. Oddiy qat’iy hukmning formulasi quidagicha
yoziladi: S - P.