Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

ayiruvchi va to‘plovchi tushunchalarni
farq qilish ham muhim
ahamiyatga ega.
Ayiruvchi tushuncha
shunday umumiy tushunchaki, u aks ettiruvchi belgilar
berilgan sinfning har bir predmetiga xosdir. Masalan, «O‘zMU talabalari ikkinchi chaqiriq
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi birinchi sessiya materiallarini o‘rganmoqda» degan fikr
O‘zMUning har bir talabasiga tegishli. Demak, «O‘zMU talabalari» tushunchasi bu erda ayiruvchi
tushunchadir». O‘zMU talabalari ikkinchi chaqiriq O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining
birinchi sessiyasi yakunlarini muhokama etishmoqda» degan fikrda esa, «O‘zMU talabalari»
tushunchasi 
to‘plovchi tushuncha
sifatida ishtirok qiladi, chunki fikr ularning to‘plamiga nisbatan
bildirilgan.

---

Mazmuni bo‘yicha
tushunchalar, avvalam bor,
abstrakt va konkret tushunchalarga
bo‘linadilar. 
Konkret
tushunchalar
da predmet o‘zining belgilari bilan birgalikda fikr qilinadi. 
Abstrakt
tushunchalar
da esa predmetning belgilari undan fikran ajratib olinib, alohida aks ettiriladi. Masalan
«Inson», «Tabiat» tushunchalari - konkret tushunchalar, «qaxramonlik» (insonga xos xususiyatni aks
ettiradi), «Go‘zallik» (borliqdagi predmetlarga xos xususiyatni ifoda qiladi) tushunchalari abstrakt
tushunchalardir.
Mazmuni bo‘yicha
yana
nisbatsiz va nisbatdosh tushunchalarni
ham ajratish mumkin.
Nisbatsiz tushunchalar
nisbatan mustaqil, alohida mavjud bo‘lgan predmetlarni aks ettiradi.
«Davlat», «Badiiy asar» ana shunday tushunchalardir.
Nisbatdosh tushunchalar
esa zaruriy ravishda bir-birining mavjud bo‘lishini taqozo
qiladigan predmetlarni aks ettiradi. Masalan, «O‘qituvchi» va «O‘quvchi», «Ijobiy qaxramon» va
«Salbiy qaxramon», «Sabab» va «Oqibat» tushunchalari nisbatdosh tushunchalar qatoriga kiradi.
Ba’zi hollarda