Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

Sezgi
predmetning birorta tashqi xususiyatini (masalan, rangini, shaklini, ta’mini) aks ettiruvchi yaqqol
obrazdir.
Idrok
predmetning yaxlit yaqqol obrazi bo‘lib, u mazkur predmet haqidagi turli xil
sezgilarni sintez qilish natijasida hosil bo‘ladi. Alohida olingan sezgilardan farqli o‘laroq, idrok
berilgan predmetni boshqa predmetlardan (masalan olmani behidan, nokdan va shu kabilardan) farq
qilish imkonini beradi. 
Tasavvur
esa avval idrok etilgan predmetning obrazini ma’lum bir signallar

---

(berilgan predmet bilan ma’lum bir umumiylikka ega bo‘lgan) ta’sirida miyada qayta hosil
qilishdan, yoki shu va boshqa obrazlar negizida yangi obraz yaratishdan iborat hissiy bilish
shaklidir. Masalan, tanishingizga o‘xshagan kishini uchratganda tanishingizni eslaysiz, yoki
ko‘rmoqchi bo‘lgan imoratingizni mavjud imoratlar obrazlari yordamida yaqqol his qilasiz.
Lekin, shunga qaramasdan hissiy bilish o‘z imkoniyatlari, chegarasiga ega. U 
bizga alohida olingan predmetlar (yoki predmetlar to‘plami), ularning tashqi 
belgilari xaqida ma’lumot beradi. Unda mavjud predmetlar o‘rtasidagi aloqadorlik 
(masalan muz bilan havoning harorati o‘rtasidagi bog‘lanish) o‘rganilmaydi, 
predmetlarning umumiy va individual, muhim va nomuhim, zaruriy va tasodifiy 
xususiyatlari farq qilinmaydi.
Bundan tashqari, ba’zi hollarda hissiyotimiz bizni aldab qo‘yadi. Masalan, 
uzoqdan sizga qarab yurib kelayotgan kishini tanishingizga o‘xshatasiz, lekin 
yaqinroq kelganda uning boshqa kishi ekanligi ma’lum bo‘ladi. Boshqa bir misol. 
Endi tanishgan kishingiz xaqidagi dastlabki taassurot (bu asosan uning tashqi 
tamonidan ko‘rinishiga qarab hosil qilinadi), u bilan muloqatda bo‘lgandan keyin 
o‘zgaradi. Mana shu o‘rinda «Kiyimiga qarab kutib olishadi, aqliga qarab 
kuzatishadi» degan maqolning hissiy bilish bilan aql o‘rtasidagi o‘zaro 
munosabatni, farqni yaxshi ifoda qilishini ta’kidlash lozim. YUqorida qayd etib 
o‘tilgan holatlar bilishda tafakkurga bo‘lgan ehtiyojni, uning mohiyatini, bilishda 
tutgan o‘rnini chuqur anglashga yordam beradi.
Predmet va hodisalarning mohiyatini tushunishga tafakkur yordamida erishiladi.