Mavzu: Energotehnologiya tushunchasi. Tehnik termodinamika asoslari. Termodinamikaning I va II qonunlari. Yopiq sistemalarda termodinamik jarayonlar

Mavzu: Vakuum xosil qilish. Vakuum sistemalarning tavsiflovchi parametrlar. Bug‘larni vakuumli kondensatsiyasi. Vakuum moslamalari.
Reja:

• 
  1. Vakuum hosil qilish haqida tushuncha
  
• 
  2. Bug’larni vakuumli kondensatsiyasi
  
• 
  3. Vakuumli tizimlarni xarakterlovchi parametrlar.
  
• 
  4. Vakuum nasoslarda va kompressorlarda gazlarni siqilish jarayonida energetik harajatlarni kamaytirish usullari
  

Sanoat miq’yosida vakuumni qo‘llanilishi

• 
  Kimyoviy qayta ishlash;
  
• 
  Farmatsevtik ishlab chiqarish;
  
• 
  Oziq ovqatlarni qayta ishlash va qadoqlash;
  
• 
  Neftni izlash va xaydash;
  
• 
  SHisha ishlab chiqarish sanoati;
  
• 
  Tamaki mahsulotlarini qayta ishlashda;
  
• 
  Qadoqlash jarayonlari;
  
• 
  Elektron ishlab chiqarishda;
  
• 
  avtomobilsozlikda;
  
• 
  Elektroenergiya ishlab chiqarishda;
  
• 
  CHiqindilarni qayta ishlashda;
  
• 
  Qurilish materiallarini ishlab chiqarish;
  
• 
  O‘g‘itlarni tiklashda.
  

Vakuumni qo‘llash jarayonlari

• 
  distillyasiyalash;
  
• 
  filtrlash;
  
• 
  bug‘latish;
  
• 
  quritish;
  
• 
  haydash;
  
• 
  Kristallash;
  
• 
  Suyuqliklarni uzatish;
  
• 
  Erituvchilar retsirkulyasiyasi;
  
• 
  Deaeratsiyalash va boshq.
  

Mavzu: Issiqlik almashinishning nazariy asoslari. Issiqlik o‘tkazuvchanlik, konveksiya va nurlanish. Fur'e qonuni. Nyutonning sovitish qonuni.
Reja:

• 
  1. Issiqlik almashinish va ularning turlari.
  
• 
  2. Issiqlik o’tkazuvchanlikning asosiy qonunlari. Fur’e qonuni.
  
• 
  3. Issiqlikning nurlanishi
  
• 
  4. Konvektiv issiqlik almashinish. Nyutonning sovitish qonuni.
  

Issiqlik almashinish deb

• 
  Har hil haroratga ega bo’lgan jismlarda issiqlik energiyasining biridan ikkinchisiga o’tishidir
  
• 
  Demak, “issiq” va “sovuq” jismlarning haroratlari o’rtasidagi farq issiqlik almashinishining harakatlantiruvchi kuchi hisoblanadi
  

Issiqlik o’tkazish jarayonlari

• 
  qizdirish
  
• 
  isitish,
  
• 
  bug’latish,
  
• 
  sovitish,
  
• 
  sterilizatsiya
  
• 
  Kondensatsiyalash va kimyo-farmatsevtika va biotexnologiya sohasida keng qo’llaniladi.
  

Issiqlik tarqalishining 3 ta turi bor:

• 
  1. Issiqlik o’tkazuvchanlik
  
• 
  2. Konvektiv issiqlik almashinish
  
• 
  3. Issiqlikning nurlanishi
  

Issiqlik o’tkazuvchanlik

• 
  Bir-biriga tegib turgan kichik zarrachalarning tartibsiz xarakati natijasida yuz beradigan issiqlikning o’tish jarayoni issiqlik o’tkazuvchanlik [yoki konduktsiya] deyiladi. Gaz va tomchili suyuqliklarda molekulalarning harakati natijasida yoki qattiq jismlarda kristall panjaradagi atomlarning tebranishi ta'sirida yoxud metallarda erkin elektronlarning diffuziyasi oqibatida issiqlik o’tkazuvchanlik jarayoni sodir bo’ladi. Qattiq jismlarda va gaz yoki suyuqliklarning yupqa qatlamlarida issiqlik asosan issiqlik o’tkazuvchanlik orqali tarqaladi.
  

Issiqlik o’tkazuvchanlik Fur’e qonuni orqali o’rganiladi.

• 
  Bu qonunga ko’ra issiqlik o’tkazuvchanlik orqali o’tgan issiqlik miqdori dQ temperatura gradientiga (dt/dη), vaqtga (d τ) va issiqlik oqimiga perpendikulyar bo’lgan maydon kesimiga (dF) proportsionaldir
  

Konvektsiya

• 
  Gaz eki suyuqliklarda makroskopik hajmlarning harakati va ularni aralashtirish natijasida yuz beradigan issiqlikning tarqalishiga aytiladi. Konvektsiya 2 xil bo’ladi: erkin va majburiy. Gaz yoki suyuqlik ayrim qismlardagi zichliklarning farqi natijasida hosil bo’ladigan issiqlikning almashinishi tabiiy yoki erkin konvektsiya deyiladi.
  
• 
  Tashqi kuchlar ta'sirida [m: suyuqliklarni nasoslar yordamida uzatish yoki ularni mexanik aralashtirgichlar bilan aralashtirish paytida] majburiy konvektsiya paydo bo’ladi.