Mavzu: Elektromontaj ustaxonasi bilan tanishuv. Texnika xavfsizligi qoidalariga rioya etish

Elektrqizdirishvositalariishlatish
Elektrqizdirishvositalariniishlabchiqarishsharoitidao’rnatishgaenergiyanazoratiorga
nlaridanruhsatolishzarur.
RuhsatolisKuchunquydagilartayyorlanishizarur:

• 
  elektrqizdirishningsamarali yechimekanliginitexnik - iqtisodiyasoslanganhisoblari;
  
• 
  o’matishimo’ljallanganelektrqizdirishvositalariningpasportkattaliklari, tipi, nomi, tayyorlangankorxonako’ rsatilganruyhati;
  

elektrqizdirishvositalariningmaksimalyuklamadavrlaridaishlashrejimiumumiyyuklama nikamaytirishtadbirchoralariko’ rsatilgan,
texnikiqtisodiyhisoblaribilanasoslanganquvvatlarningulanishgrafiklari.
Quyidagixolatlardaelektrqizdirishvositalariningulanishigaruhsatolinmaydi:

• 
  agarelektrqizdirishvositasiinkubatsiyavaj o’j alarturganj oyiniqizdirisKuchunishlatils
  

a;

• 
  yoshhayvonlarningj oyiniqizdirishvaularninurlatish;
  
• 
  onacho’chqa, qo’y, sigirlarpolielektrqizdirishlibo’lsa;
  
• 
  ozuqalarniparlasKuchunishlatiladiganparqozonlari, suttovarfermalaridasutidishlarniyuvisKuchunvasug’orisKuchuniliqsuvolishdaishlati lsa;
  
• 
  maydon 100
  

m²gachabo’lganishlabchiqarishxonalarniisitishdavaissiqsuvta’minotida, (maishiyxonalar, vagonlar, ustaxonalar, veterinarsanitarpunktlari, idoralar, omborlar, tozalashpunktlari, nasoslarxonasi, yoqilg’iquyishshoxobchasi), agarularissiqlikta’minottizimidanuzoqdajoylashganbo’lsa (L>600
mvaelektrqurilmalarquvvati 20 kVtgachabo’lsa).
Elektrqizdirishvositalaridanfodalanishdatarmoqqaulanishgatexnikshartlarrayone lektrtarmoqlaritomonidanberiladi. Elektrqizdirishvositalarienergiyanazorati,
yong’innazorati, xo’jalikningelektrotexnikxizmati, qurilishmontajtashkiloti, vaboshqategishlitashkilotlarxodimlaridantuzilganishchiguruhtomonidanishlatishgaqab ulqilinadi.
Komissiyaquydagilarnitekshiradi:

• 
  texnikhujjatlar (tasdiqlanganloyiha, elektrqizdirishvositalarposporti,
  

izolyatsiyaqarshiliginiulchashaktlari,
yergaulanishqarshiliklarivaelektrqizdirishvositalarpotentsialinitekshirisho’lchasha
ktlari);

• 
  bajarilganishlarniishchiloyihagavaelektrvayong’inxavfsizligitexnikasimeyoriylarg amosravishdaekanligini;
  
• 
  elektrqizdirishqurilmasiniishgayaroqliligini,
  

iste’ molquvvativaishchiharoratinipasportko’ rsatgichlarigato’ g ’ rikelishi. Komissiyaishiaktbilanrasmiylashtiriladi.
Elektrqizdirishvositalariningishlabchiqarishishlatishdaularningtexnologiksama
radorliginioshirishtadbirlariamalgaoshiriladi.
Bundaelektrotexnikxizmatxodimlarielektrqizdirishqurilmalarinito’liqbutholdabo’lib, yangisamaralielementlarbilanto’ldirib, yangisamaralielementlarbilanto’ldiribturadi, texnologik, biologikvaagrotexniktalablardankelibchiqib,
optimalishrejimlarinibelgilaydivanazoratqiladi.
Energosistemaishrejimlaribilanenergiyaistemoligrafiginikorrektirlaydivaminimalenerg iyaiste’molioraliqlaridaishlabturishinitashkilqiladi.
Elektrqizdirishvositasiningsamaralibutlash (komplektlash)
elektrqizdirishiningimkoniyatlarinito’liqamalgaoshirishimkoniniberadi.
Elektrenergiyasiningcheksizbo’linaolishivaelektrenergiyasiniuzatishningmini malenergiyayo’qotishlaribilanbajarilishielektrqizdirishvositalarinibevositaqizdirishob’ ektlaridao’rnatishvaamaldaharqandayqizdirishuslubivatiplaridanfoydalanishimkoninib eradi. Elektrqizdirishoptimalharoratni, texnologikrejimlarnianiq,
avtomatravishdaushlabturishnita’minlaydi.
SHuninguchunnisbatanpastharoratlivaenergiyahajmlitexnologikjarayonlardael ektrqizdirishvositalariniqo’llashsamaralirokbo’ladi.
Bundaenergiyaniuzatishisroflarikamayadi, kapitalmablag’lartejaladi,
elektrenergiyasisarfikamayadi. Markaziyissiqliksistemalaryirikkomplekslar,
kattaenergiyaiste’molchilaridasamaralibo’lib,
hozirdakengtarqalganmaydavao’ rtakattalikdagixo’j aliklaridaelektrqizdirishimkoniyatl arinihisoblabchiqishzarur. Elektrqizdirishuslublari,
vositalarinihamengoptimalitanlabolinishimumkin.
Masalanxo’jaligiob’ektidaelektrokalorifernielektrqizdirishpolito’shaklari (kover) bilanalmashtirishmikroklimatyaratisKuchunzarurelektrenergiyaiste’molini 2-
3martakamaytiradi.
Elektrqizdirishqurilmalariishrejimlarinito’g’ritanlashnifaqatqizdirishtexnologiyasiniya
xshilamayyanaularnienergiyaiste’molimaksimumidaajratib,
tungiminimumdaishgatushirib, grafiknitekislashimkoniniberadi.
Bundaelektrqizdirishvositalaritizimigaissiqlikakkumlyatsiyalovchi (yig’uvchi)
elementlarqo ’ shiladi.
Issiqlikyig’uvchielementsifatidaissiqlikizolyatsiyalisuvbaklariolingan.
Suvbakidishihajmiissiqsuviste’moligrafigiga,
issiqliksig’imigasuvningmaksimalharoratiga,
minimalharoratgavaelektrqizdirishqurilmasiningishlamayturishvaqtigabog’liqbo’ladi. Engsamaralielektrqizdirishqurilmasikechkivakunduzgimaksimumdatarmoqdanajratilu vchilaridir. YAnaularningqulayligito’liqavtomatrejimdaishlashivakompaktligidir.
Energiya -
issiqlikta’minotitizimidaenergiyatejovchisistemalarnisamaraliishlatishqilishelektrqizdi rishqurilmasiningo’rnatilganquvvatinipasaytirishvaelektrenergiyasarfinikamaytirishim koniniberadi. Buboradaissiqlikalmashinuvchiventilyatsiyasistemasi,
yerostiyokiquyoshenergiyasidanfoydalanish,
qaytatiklanuvchienergiyaresurslaridanfoydalanish,
sanoatvaqishloqxo’jaligichiqindilariniqaytaishlabenergiyaolishmaqsadgamuvofiqbo’la di. Issiqliktashuvchilarni (issiqsuv, havo) retserkulyatsiyaqilishham 20-30 %
issiqlikenergiyasinitejashimkoniniberadi.
Izlanishlaryanaqatorenergiyamanbaalarinitej ashyo’ llariniko’ rsatishimumkin.
Elektrqizdirishqurilmasiningtexnikishlatisho’zvaqtidatexnikqarovlarvata’mirta
dbirlarinio’tkazib,
ularniyuqoriishonchbilanishlabturishgayo’naltirilgantadbirlarkompleksidir. Elektrqizdirishqurilmasiningtexnikqarovlarirejaasosida 2
oydabirmartaqurilmaningo’ rnatilganj oyidao ’tkaziladi.
T exnikqarovlartexnologikj arayonrej imlarioralig ’ idaelektrqizdirishqurilmasiningtipavi ytexnikqarovlariquyidagitadbirlarnio ’ zichigaoladi: tashqitomoninichangdantozalash,
kontaktulanishlarinitekshirishzarurbo’lgandatozalash, yergaulanishtarmoqinitekirish, elektrqizdirishqurilmasinitarmoqqaulabko’rish, ishko’rsatkichlarinitekshirish.
Joriyta’mirelektrqizdirishqurilmasidaharyili, turganj oydabaj ariladi.
Demontajqilinmaydi, lekinzarurbo’lsaayrimqismlari yechibolinadi,
masalanqizdirishelektrodlari. Qizdirishelementinita’miri, sozlashi,
avtomatlashtirishvositalarinirostlashmaxsusstendi, ustaxonadabajarilishilozim.
Ta’mirhajmielektrqizdirishqurilmasiningkonstruktsiyasigabog’liq. Barchaelektrqizdirishqurilmalariuchunquyidagij arayonlarbaj ariladi: changvaiflosliklardantozalash (kompressordayuqoribosimlihavoyordamida),
qismlargaajratishvabarchaasosiyqismlarnibevositako’ribchiqish, tekshirish,
nosozliklarniyo’qotish, boshqarishsxemasiniishlashinitekshirish,
qizdirishelementlariizolyatsiyasiva yergaulanishqarshiliginio’lchash,
elektrqizdirishqurilmasinitarmoqqaulab,
ishko’ rsatkichlarinipasportqiymatlarigamosligitekshiribko’riladi, uningbarchaishrej imlaridaishlatibko’riladi.
Ba’ zibirelektrqizdirishqurilmasidaqo ’ shimcharavishdayanaquyidagilarbaj ariladi: elementlisuvqizdirgichlarustidagikuyindiqoplamasitozalanadi. Bakningichkidevorlaridavaqaynoqsuvquvurlaridagiqoplamalartozalanadi, qaytaoqimklapanini, to’kishvabosimlisuvyo’lidagikranniyuvishvatozalash.
Haroratregulyatorivasaqlovchiklapanniishgayaroqliliginitekshirish, defektliqismlarnituzatish, bo’yash, tashqikorpusinitozalashvabo’yoqqilish.
Elektrodlielektrsuvqizdirgichlarda - elektrodlaryuzasidagikuyindinitozalash,
bakichkidevorlarivaquvurlarnitozalash, yuvish; elektrodlarizolyatoriniartishvatozalash; yeyilganprokladkalarnialmashtirish, rostlovchimexanizmlarniravonyurishinitekshirish, elektrsuvqizdirgichlarnio ’ rnatish, quruqholdaelektrqizdirgichlarizolyatsiyasinitekshirish, yerdanizolyatsiyalanganqozonlardaizolyatsiyaqarshiliginio’lchash, yergaulanishkonturinitekshirish;
suvnisovuqvaqiziganholatidagielektrqarshiliginio’lchash, qurilmanisuvgato ’ ldirishvaularniishgayaroqliliginiko ’rish;
Elektrkaloriferqurilmalarida - ichkiyuzasinitozalash, bo’yash; elektrqizdirishelementlariniholatinitekshirish, yeyilganprokladkalarnialmashtirish; ventilyatornielektrtarmog’ initekshirish;
Elektrqizdirishqurilmalariishlatilgantexnologikjarayonlarishonchliligigaqat’iyt
alablarqo’yiladi,
ularningturibqolishiqishloqxo’jaligixonalaridamikroiqlimnivamahsulotsifatinibuzilishi gaolibkeladi. Ularningelektrqizdirishqurilmasielementlariga
yetarliehtiyotqismlarbo’lishizarur. Extiyotqismlargaquyidaginormalarbelgilangan (1 yilga) mavjudqurilmalarmiqdoridan % lardaolingan: elektrqizdirishelementlari -60-80 %, haroratrelesivaboshkaavtomatikvositalari -14-40 %, zolyatorlar - 45 %, klapanlar - 27 %, prokladkalar - 40-60 %.