Mavzu: Elektr maydon kuchlanganligi. Potensiallar ayirmasi. Kuchlanish

Bir jinsli maydon. Barcha nuqtalarida maydon kuchlanganligining ham yo'nalishi, ham kattaligi bir xil bo'lgan (E = const) elektr maydon bir jinsli maydon deyiladi.

Bir jinsli maydonga bir tekis zaryadlangan tekislik (a rasm) va yassi kondensator qoplamalari chekkasidan uzoqroqdagi elektr may-donlari ( b rasm) misol boia oladi.

Zaryadni ko'chirishda bajarilgan ish. Nuqtaviy Q zaryad statsionar (vaqt o'tishi bilan o'zgarmaydigan) elektr maydonda joylashtirilgan'lsin. Maydon kuchlari zaryadni ko'chirib ish bajaradi. F kuch ta'siri Q zaryad r ga ko'chsin. Unda bajarilgan ish A= F r ifoda yordamida aniqlanadi. A =F s cosa ifoani hosil qilamiz. Bu yerda — kuch ko'chish vektorlari orasidagi burchak, /r/ =s — zaryad ko'chgan yo'l. Agar maydon bir jinsli bo'lsa, (E= const), unda zaryadga ta'sir digan maydon kuchlari F=QE 'ham o'zgarmas bo'ladi. Bu holda ish A = QEscos Ko'rinishni oladi.

Endi zaryadni Ё kuchlanganlikli bir jinsli elektrostatik maydonda 1- nuqtadan 2- nuqtaga ko'chishda bajarilgan ishni hisoblaylik. Zaryad 2- nuqtaga turli trayektoriyalar orqali ko'chishi mumkin. Soddalik uchun ularning ikkitasi: 1—2 va 1—3—2 larni ko'ramiz Har ikkala hoi uchun ham bajarilgan ishni hisoblab, natijalarni solishtiraylik. 1-2 trayektoriya uchun s cos a = x₂ — x_l ekanligini hisobgaolsak quyidagi ifoda yordamida topamiz: A =Q E (x –x )