Мавзу: Чартистлар ҳаракати Чартизм

СТИВЕНСНИНГ НЬЮКАСТЛЕДАГИ СЎЗЛАГАН ЯШИРИННУТҚИ
( 1838 ЙИЛ ИЮНЬ)
Джозеф Стивенс (1805 – 1897) методист пастор (рухоний) бўлиб, камбағаллар тўғрисидаги қонунга қарши чиқишлари билан ишчилар орасида таъсир кучига эга бўлган; 1837– 1838 йиллар “чартист йўлдошлари” дан бири бўлган. 1838 йил охирида қамоққа олинган ва турмага ташланган. Стивенс чартистлар ҳаракатидан чиқиб кетган.
Каьбағаллар тўғрисидаги қонун комиссарлари ҳақиқий қул савдосини бошлаб, камбағал– деҳқонлар Англиянинг жарубий графликларидаги мануфактура шаҳарлари Йоркшир ва Ланкаширга ташилган; уларнинг мақсади– бутун Англиядаги ишчиларнинг иш ҳақини пасайтириш ва камбағаллар тўғрисидаги қонунни тан олдириш бўлган.
Бутун Англияда иш ҳақиларини тенглаштириш ва пасайтириш, доктринага рози қилиш, уларни турли шартларга даъват қилиш сари йўналиш берилган.
Муқаддас китобларда худо эълон қилади, яъни инъом барча кишиларга тааллуқлилиги, бутун олам устидан ҳукмрон эканлиги ва бадавлат кишилар учун тегишли эмаслиги таъкидланган. Ҳеч ким очлик асосида ҳалок бўлиши мумкин эмас. Камбағаллар, аёллар, болалар ва оналар ҳам истисно қилинмайди. Талончиликка қарши уўлимизга қурол олишимиз талаб этилади. Бу барча кишилар учун бажариши шарт бўлган қарзга айланади. Менда рухоний бўлишимга қарамасдан пистолет бор. Агар қурол олишга маблағ бўлмаса, яхши найза-санчқи олиш зарур. ( олқишлар остида)
Аскарлар ва бутун халқ ушбу ҳақоратли қонунга қарши чиқди.... ²⁵
ЧАРТИСТЛАР ҲАРАКАТИРНИНГ ЙИЛНОМАСИ
1839 йил январь Лондон ишчилар Ассоциацияси “Хартия” газетасини чиқара бошлади. Февраль ойида яна бир газета “Ғагрб ҳимоячиси” чоп этила бошланди.
1839 йил февраль Лондонда биринчи чартистлар конвенти тўпланди, ўзини “Буюк Британия саноат ишчиларининг Умумий конвенти” деб атади. 53 та делегатдан таркиб топган.
13 май. Конвент мажлиси Бирмингемга кўчди. Конвент секретари У.Ловетт қамоққа олинди ва турмага ташланди.
1839 йил февраль Чартистлар етакчиларидан бири Генри Винсент “Ғарб ҳимоячиси” газетасини чоп этишни бошлаб, ноябрга қадар олиб борди.