Mavzu: Buyuk gumanistlarning jismoniy tarbiyaga oid ta'limoti reja: Kirish I bob Qadimgi davrda jismoniy tarbiya



Download 372,87 Kb.
Pdf ko'rish
bet10/12
Sana20.06.2022
Hajmi372,87 Kb.
#679878
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
Buyuk gumanistlarning jismoniy tarbiyaga oid talimoti

 
 
 
 
 
 
 
 


30 
Ш bob Yangi davrda jismoniy tarbiya 
3.1. Sotsial utopistlar ta'limoti 
Ba'zi bir davlatlarda qadimgi Olim’iya o'yinlari o'tkazish amaliy jihatdan kuchga 
kiigan. Bunday o'yinlar faqat bir davlat miqyosidagina o'tkazilganligi ko'zga tashlanadi. 
1604- 
yilda Robert Dover (Angliya) yoshlar orasida Olim’iya o'yinlariga o'xshash 
musobaqa o'tkazishga muvaffaq bo'ladi. Bu voqea «Gotevold o'yinlari» (joyning nomi 
as
osida) nomi bilan tarixda qoldi. Gotevold te’aliklarida o'tkazilgan muso
- baqalar 
dasturida ra’ira, sablya, sh’agada qilichbozlik, ku
rash, futbol (sul) o'yini, bosqon 
uloqtirish, otda ‘oyga, shaxmat va boshqa o'yinlar bo'lgan. Uilyam Sheks’ir «Vindgorlik 
oyimchalar» (Vindgorskiye devushki) asarida «Gotevold te’aliklaridagi Olim’iya o'yinlari» 
deb uni tilga oladi. 
Ka’itan Robert Doverning o'yinlari o'ttiz yildan ortiq davr ichida o'tkazib borildi. 
Uning 1641-yilda vafot etishi bilan uning o'yinlari ham to'xtab qoldi. 
Antik Olim’iya o'yinlari timsolidagi musobaqa keyin
chalik Germaniya, Shvetsiya, 
AQSH, Kanada, Gretsiya kabi davlatlarda ham o'tkazilgan. Har bir mamlakatning imkoni- 
yat doirasi va o'zlariga xos xususiyatlari asosida o'yinlar ham 
turlicha tus olgan. Masalan, 1845-
yilda Kanadada bu «Monreal Olim’iya o'yinlari» 
nomi bilan o'tkazilgan. 
Shu tariqa jahonda Olim’iya o'yinlari xalqaro miqyosida o'tkazishiga asta
-sekin 
zamin tayyorlangan. XIX asrning oxirida bu ish to'la amalga oshirildi. 
1920 yilda birinchi jahon urushdan keyingi davrdagi birinchi olim’iada o`yinlari 
bo`lib o`tdi. Bu o`yinlar Belgiya ‘oytaxti Antver’en shaxrida o`tkazildi. Urush natijasida 
yetkazilgan zarar iqtisodiy qiyinchiliklar o`yinlarni tayyorlash va o`tkazishga ta`sir 
qildi. Belgiya hukumati zarur bo`lgan s’ort inshoatlarini qurishga yetarli darajada 
mablag` olmagani uchun ham s’ort inshoatlari ayrim metsenat- ka’italistlar bergan 
yordam va s’ortchilar ortasida yig`ilgan mablag` hisobiga qurildi.


31 
1920 yilda bo`ladigan olim’ia o`yinlari (hisob bo`yicha VII olim’iada o`yinlarga) 
xalqaro ahvol keskinlashib ketgan bir vaqtda tayyorlanildi. Dunyoning oltidan bir 
qismi jahonda birinchi ishchi-dehqonlar davlati vujudga keldi. Birinchi marta VII 
olim’iada o`yinlarida besh qit`a s’ortchilarining birligi va do`stligining simvoli - 
beshta xalqaro olim’iada bayrog`I hir’iradi. Ammo, bunga qaramasdan, Germaniya va 
uning 1914-1918 yillar jahon urushidagi ittifoqchilarining s’ortchilari olim’iada 
o`yinlariga qo`yilmadi.
VII olim’iada o`yinlarida 29 mamlakatdan 2606 s’ortchi qatnashdi. Urushda 
qatnashmagan yoki undan kam zarar ko`rgan mamlakatlarning s’ortchilari yaxshigina 
muvaffaqiyatlarga erishdilar. O`yinda 13 ta yangi rekordlar o`rnatildi, shundan 6 tasi 
jahon rekordidan yuqori edi. Qo`lga kiritilgan medallarning g`ayri rasmiy hisobi va 
hisoblab chiqilgan ochkolar (bu 1912 yildagi olim’iada o`yinlardan boshlab yuritilgan) 
bo`yicha birinchi o`rinni AQSh, ikkinchi o`rinni Shvetsiya, uchinchi o`rinni Angliya, 
to`rtinchi o`rinni Finlyanda s’ortchilari egalladilar.
VIII olim’iada o`yinlari 1924 yili ‘arij (Fransiya) da o`tkazildi. Bunda 44 
mamlakatdan 3092 s’ortchi qatnashdi. AQSh s’ortchilari Yevro’aga yengilgina 
g`alabaga to`la erishish ishonchi bilan keldilar. Ammo Yevro’a s’ortchilari, ayniqsa, 
finlar, inglizlar ularga qattiq qarshilik ko`rsatdilar.
Futbol o`yinlari ayniqsa qiziqarli o`tdi. S’rtning bu turida Urugvay komandasi 
g`olib chiqgan edi. IX olim’iada o`yinlarida 46 mamlakatdan 3015 s’ortchi qatnashadi, 
jumladan Germaniya s’ortchilari ham qatnashdilar. S’ort nuqtai nazaridan olib 
qaraganda bu o`yinlar uncha ahamiyatga ega emas edi. S’ortning ko`’gina turlaridan 
erishilgan texnik natijalar 1924 yildagi olim’ia o`yinlaridagi natijalardan ‘ast edi. 
Uncha ko`’ bo`lmagan yaxshi natijalar IX olim’iadaning s’ort texnika natijalarining 
umumiy manzarasi (yani musobaqalarda qo`lga kiritilgan ‘ast ko`rsatgichlar) ni 
o`zgartira olmadi.
X olim’iada o`yinlari 1932 yilda Los-Anjelos (AQSh) da o`tkazildi. Amerikaning 
hukmron doiralari Amsterdamda ancha ‘utur yetgan AQShning s’ort sohasidagi obrosini 
tiklashni ko`zlab, X olim’ia o`yinlarini katta dabdaba bilan o`tkazishga qaror qildilar. 


32 
Los-Anjelos s’ort inshoatlarining yirik kom’leksi – olim’iada stadioni, suzish xavzasi, 
mashq qilish maydonchalari maydonlar va olim’iada qishlog`I qurildi. Aqsh 
komandasining muvaffaqiyat qozonishini ta`minlash uchun unga juda ko`’ mashhur 
negr s’ortchilari kiritildi.
Ammo AQSh xukmron doiralarining X olim’iada o`yinlaridan kutgan umidlari 
to`la ro`yobga chiqmadi. Olim’ia o`yinlarida 38 mamlakatdan 1408 s’ortchi qatnashdi.
Ya’oniya vakillari suzishda g`olib chiqdilar. Ular 6 ta imkoniyatdan 5 ta oltin 
medal oldilar.
Xalqaro olim’eada komiteti (XOK) 1936 yilda bo`ladigan XI olim’iada o`yinlarini 
fashistlar Germaniyada o`tkazishga qaror qildi. Bu jahonning ilg`or kayfiyatdagi barcha 
s’ortchilarining qat`iy noroziligiga sabab bo`ldi. Jahonning ilg`or jamoatchilik fikri 
Berlin o`yinlariga baykot e`lon qilishdi. IX olim’iada o`yinlarini fashistlar 
Germaniyadan birorta demokratikmamlakatga ko`chirishini talab qildi. Ammo shunga 
qaramasdan, o`yinlar Berlinda o`tkazildi. XOK jahon s’ort jamoatchiligining ovoziga 
quloq solmadi.
XI olim’iada o`yinlarida 49 mamlakatdan 4069 s’ortchi qatnashdi. S’ort 
musobaqalarida, ayniqsa yengil atletika musobaqalarida negr s’ortchilari ustunlik 
qildilar.
Keyinchalik, ya`ni 1954 yilda Xalqaro olim’eada komiteti «o`yinlarda qayg`uli 
o`qibatlarga olib kelgan harbiylashtirish va natsizmning kuchli ruhi hukmronlik 
qilganligini» tan oldi.
Birinchi va ikkinchi jahon urushlari o`rtasidagi davrda qishki olim’iada o`yinlari 
ham o`tkazila boshlandi. I Oq olim’iada 1924 yili Fransiyada Shamoni degan joyda 
bo`lib o`tdi. Olim’iada ‘rogrammasiga chang`ida yugirish, slalom, tram’linkida figurali 
yugirish kiritildi.
II Qishgi olim’iada 1928 yili Shvetsiyada Sent- Moritseda o`tkazildi. Bu olim’iada 
1932 va 1936 yillardagi olim’iada o`yinlarida g`alaba qozongan novregiyalik figurachi 
Soniya Xeni katta yutuqga erishdi.


33 

Download 372,87 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish