Mavzu: Buxoro xonligi va amirligi davrida san'at tarixi Reja: Ma’naviy-ma’rifiy, madaniy hayot. Buxoro amirligida madaniy hayot

Ilm-fan. Shayboniylar davrida tibbiyot, matematika va astronomiya kabi fanlar

ma’lum darajada rivojlangan. Tibbiyot ilmidagi rivojlanish o‘z zamonasida „tabiblar iftixori“ deb sharaflangan Muhamma Mazid, jarroh mavlono Baqo, ko‘z kasalliklarini davolashda nom chiqargan Shohali ibn Sulaymon, “Davolash bo‘yicha dastur” asari muallifi Sultonali Samarqandiy, “Ko‘z kasalligig doir asosiy kitob” asarlari bilan mashhur bo‘lgan Ubaydullo' Kahhol kabi alloma tabiblarning nomi bilan bog‘liqdir. Muhamma Amin, Bobokalon Samarqandiy, mavlono Kavkaviylar matematika fanining, Muhammad Husayni Buxoriy “Qibla tomonini topish ma’rifati”, Mahmud ibn Ahmad Faroziy esa “Oy fazolarining tengligi haqida risola” asarlari bilan astronomiya ilmi rivojiga munosib hissa qo‘shganlar.

Shayboniylar davrida tarix fani sohasida ko‘plab yirik tarixiy asarlar yaratilgan. Ular orasida Kamoliddin Binoiyning „Shayboniynoma“, Muhammad Solihning ,,Shayboniynoma“, Muhammad Haydarning “Tarixi Rashidiy”, Fazlulloh ibn Ro‘zbexonning “Mehmonnomayi Buxoro”, Hofiz Tanish Buxoriyning „Abdullanoma“, „Sharhnomayi shohiy“, Sulton Muhamma Hofiz Toshkandiyning „Tarixi jadidayi Toshkand“ kabi asarlari shular jumlasidandir. K. Binoiyning ,,Shayboniynoma“ asari Dashli Qipchoq va Movarounnahrning XV asr o’rtalaridan XVI asr boshlarigacha bo‘lgan davr voqealarini o‘z ichiga oladi. Shuningdek, shayboniylar bilan Eron safaviylari o'rtasidagi munosabatlar haqida muhim ma’lumotlar beradi.

Muhammad Solihning “Shayboniynoma”si esa o^’zbek tilida yozilgan asar bo‘lib, u Shayboniyxonning harbiy yurishlariga bag'ishlangan.

”Abdullanoma” asari muallifi mazkur asarini Chingizxonning Movarounnahr istilosi, chingiziylar hukmronligining o’rnatilishi, Dashti Qipchoqda Abulxayrxon davlatining tashkil etilishi, Shayboniyxonning harbiy yurishlari, uning o’limidan so‘ng Movarounnahrda vujudga kelgan ahvol, Abdullaxon II ning mamlakatni siyosiy jihatdan birlashtirish yo‘lida olib borgan kurashi tarixiga bag^’ishlagan.