Mavzu: Buxoro xonligi va amirligi davrida san'at tarixi Reja: Ma’naviy-ma’rifiy, madaniy hayot. Buxoro amirligida madaniy hayot

XVI asrda Buxoro xonligida madaniy hayot

Ta’lim sohasidagi islohotlar: Shayboniylar, temuriylar davrida yurtimizda yaratilgan yuksak rivojlangan madaniyatga munosib voris bo’la olmaganlar. Shunday bo’lsada , shayboniylar davrida ilm fan va madaniyat baholi qudrat rivoj topdi. Bunga ushbu sulola hukmdorlari orasidan o’z davrining yetuk ilm fan arboblari yetishib chiqganligi ham ta’sir ko’rsatgan. Chunonchi, Muhammad Shayboniyxon, Ko’chkunchixon va Ubaydulloxonlar o’z davrining nihoyatda o’qimishli kishilari bo’lganlar.

Shunigdek, Muhammad Shayboniyxon, Abdulazizxon va Abdullaxonlar kutubxonalari o’z zamonasining ajoyib kitob xazinalari bo’lgan.

Muhammad Shayboniyxon Buxoro va Samarqandni temuriylardan so’ng fan, madaniyat va san’at markazlari sifatida rivojlantirishga harakat qildi. Shayboniylar ta’limni rivojlantirish maqsadida islohot ham o’tkazganlar. Bu islohotning o’tkazilishiga amaldorlar guruhini vujudga keltirish va ularni jamiyatni asosiy tayanchiga aylantirish zarurati sabab bo’ldi. Xonlarga v sultonlarga barcha sohalar bo’yicha ilmli, diplomatik qobiliyat ega bo’lgan amaldorlar zarur edi. Islohotga ko’ra, ko’p bosqicli o’qitish tizimi joriy etildi. Har bir mahallada maktab ochildi ba’zi xonadonlarda uy ta’limi joriy etildi. Bolalarga 6 yoshdan ta’lim beriladigan bo’ldi. Maktabda ikki yil o’qigach, o’quvchilar madrasaga o’tkazilardi.

XVI asrda Samarqandda Shayboniyxon madrasasi, Buxoroda Abdullaxon, Toshkentda Baroqxon va Ko’kaldosh kabi qator madrasalar hamda boshqa ta’lim muassasalari quriladi va faoliyat yuritadi. Madrasada uch bosqichli ta’lim joriy etilgan, uning har bir bosqichi 7 yildan bo‘lib, 21 yil davom etardi. O’quvchilar ilohiyot ilmi, hisob-kitobdan, handasa, fiqh, mantiq, musiqa, she’r san’atidan ilm olardi. Albatta, ta’lim olishga liammani ham imkoni bo‘lmas edi.