Mavzu: Brusning dinamik yuklanishi Reja: Brusning dinamik yuklanishi

 
 
 (30.17) 
Bu yerda 
to‘sin ko‘ndalang kesim yuzasi qarshilik momenti; 
sim arqon ko‘ndalang kesim yuzasi. 
30.4 Aylanma harakatda bo‘lgan brus hisobi
Yuqorida keltirilgan to‘sin uzunligi o‘rtasidan o‘tuvchi biror vertikal 0–0 o‘q 
atrofida o‘zgarmas 
burchak tezlik bilan aylanganda hosil bo‘luvchi 
kuchlanishlar qanday o‘zgarishini ko‘rib chiqamiz (30.4-chizma). 
Bunda ajratilgan element radial (markazdan qochirma) tezlanishga ega bo‘ladi:
.
;
2
,
2
1
,
1
g
a
q
q
g
a
q
q
i
i


.
1
;
1
2
2
,
2
2
,
2
1
1
,
1
1
,
1
q
q
g
a
q
q
q
q
q
g
a
q
q
q
i
d
i
d


























.
1








g
a



.
;
18
2
1
2
1
h
q
q
N
N
q
M
M
st
d
st
d













.
;
A
N
A
N
W
M
W
M
st
d
d
st
d
d








W
A


---

Maruza K.Iamayilov 
8 
(30.18) 
Qaralayotgan masalada sterjen uzunlik birligiga to‘g‘ri keluvchi inersiya 
kuchining intensivligi quyidagi formula orqali ifodalanadi: 
 
 
(30.19) 
Bu kuchning to‘sin uzunligi bo‘yicha o‘zgarish qonuni 30.4, 
b
)-chizmada 
keltirilgan. To‘sindan ajratilgan elementga ta’sir etuvchi inersiya kuchi quyidagiga 
teng bo‘ladi: 
 
 
(30.20) 
30.4-chizma.
burchak tezligi bilan aylanayotgan to‘sin. 
 
Unda butun to‘sin o‘qidan masofada ajratilgan elementga ta’sir etuvchi 
inersiya kuchi quyidagi formuladan aniqlanadi: 
 
 
(13.21)
 
.
2
z
a
n


.
2
z
g
A
a
g
A
q
n
in





.
2
z
g
Adz
dN
in




0
0
0
0
0
0
z
dz
B
A
in
q
2
2

g
A


2
2

g
A


z
g
A
2


in
N
g
A
N
8
2
2
max




)
a
)
b
)
d

in
dN

z
.
4
2
2
2
2
2














z
in
z
g
A
dz
g
Az
N





---

Maruza K.Iamayilov 
9 
Ushbu inersiya kuchining to‘sin o‘qi bo‘yicha o‘zgarish epyurasi 30.4, 
d
)-
chizmada keltirilgan. Eng katta inersiya kuchi to‘sinning 
bo‘lgan ko‘ndalang 
kesimida hosil bo‘ladi va uning miqdori quyidagiga teng bo‘ladi:
(30.22)
Maksimal dinamik kuchlanish esa quyidagi formuladan aniqlanadi: 
(30.23) 
30.5. Aylanma harakatda bo‘lgan halqa hisobi
Ko‘ndalang kesim yuzasi 
radius 
solishtirma og‘irligi 
bo‘lgan, 
o‘zgarmas burchak tezlik bilan aylanma harakatdagi halqa masalasini ko‘rib 
chiqamiz. Ma’lumki, bunda halqa o‘qining har bir nuqtasi 
tezlanish bilan 
harakatlanadi va natijada halqa o‘qi bo‘yicha tekis taqsimlangan inersiya kuchi 
yoki markazdan qochirma kuch hosil bo‘ladi. 
Halqadan birorta cheksiz kichik element ajratib olamiz (30.5-chizma.). Bu 
elementning uzunligi 
ga, hajmi 
ga og‘irligi 
ga teng bo‘ladi. 
Element og‘irligidan hosil bo‘ladigan inersiya kuchi uning massasi bilan tezlanishi 
ko‘paytmasiga teng bo‘ladi: 
30.5-chizma. Halqa.
0

z
.
8
2
2
max
g
A
N




.
8
2
2
max
,
g
d





,
A
,
r


r
2


rd
ds


rAd


rAd
g
d
A
r







2
2
2

d

d
r
0

d
0
N
N

d
0
2

d

---

Maruza K.Iamayilov 
10 
 
Element kesimiga tashlab yuborilgan qismning ta’sirini bo‘ylama cho‘zuvchi 
kuch bilan almashtiramiz. Elementga ta’sir etayotgan kuchi va inersiya 
kuchilaridan radial yo‘nalish bo‘yicha quyidagini hosil qilamiz: 
(30.24) 
Bu ifodadagi burchak juda ham kichik bo‘lganligi sababli 
deb 
qaraymiz va quyidagi natijaga erishamiz: 
(30.25) 
Unda halqada hosil bo‘lgan kuchlanish quyidagi formuladan aniqlanadi: 
(30.26) 
.
2
sin
2
2
2
g
d
A
r
d
N









2
2
sin


d
d

.
2
2
g
A
r
N






.
2
2
g
r
A
N






