|
Internet saytlari:
- www.lex.uz
-www. management.ru
- www.google.uz
-www.norma.uz
-www.marketing.com
- www.ziyonet.uz
9 - MAVZU. STANDARTLAR, MAHSULOTLAR VA XIZMATLARNI SERTIFIKATLASHTIRISH.
9.1 Mahsulotlar va xizmatlarni sertifikatlashtirish.
9.2 Sertifikatlashtirish darajalari.
9.3 O'lchovlarning bajarilish sifatini va metrologiya faoliyatining boshqa turlarini baholash.
9.4 Davlat standartlashtirish tizimi.
Sertifikatlashtirish - mahsulotning sifatini tasdiqlovchi tartib.
Xalqaro standartlashtirish tashkilotining (ISO) maxsus qo'mitasi tomonidan 1982 yilda sertifikatlashtirishga quyidagicha ta'rif berilgan: "muvofiqlikni sertifikatlashtirish muvofiqlik sertifikati yoki muvofiqlik belgisi vositasida mahsulot (xizmat) ning muayyan standartlar yoki boshqa me'yoriy - texnik hujjatlarga mosligini tasdiqlashdir".
Odatda ishlab chiqarish amaliyotida ikki tomon qatnashadi: mahsulotni ishlab chiqaruvchi va iste'molchi. Sotuvchi - vositachi hisoblanib, sotuv jarayoniga xizmat ko'rsatadi, ya'ni sertifikatlashtirilishi mumkin bo'lgan xizmatni yaratadi, lekin mahsulotning sifatiga uning aloqasi yo'q.
Sertifikatlashtirish - akkreditatsiya yo'li bilan davlatdan mahsulot (tovar yoki xizmat) ning sifatini tasdiqlash huquqini olgan uchinchi tomonning harakati.
Jahonning hamma davlatlari xalqaro savdoda qatnashadi. Har bir davlat o'zining hududidagi tegishli organda sertifikatlash yo'li bilan o'z mahsulotining sifatini tasdiqlashga qiziqadi va uning sertifikatlari boshqa davlatlar tomonidan tan olinishi haqida qayg'uradi. Hozirgi vaqtda turli davlatlarning sertifikatlarni tan olishi to'g'risidagi xalqaro bitimlar va bu sohadagi xalqaro hakamlik sudi muhim o'rinni egallaydi. Xalqaro standartlar tizimi ularning asosini tashkil qiladi.
Sertifikat - sifatni tasdiqlovchi hujjat. U mahsulotlar iste'molchilarining qiziqishlarini, u yoki bu mamlakatda davlatning qiziqishlarini himoya qiladi, masalan, o'zining mahsulot ishlab chiqaruvchilari bilan raqobatni yuzaga keltirishi mumkin bo'lgan mahsulotlarni musodara qiladi. Uzoq xorij mamlakatlari o'zlarining bozorlarini MDH davlatlari mahsulotining raqobatidan himoyalash uchun sertifikatlashtirish tizimidan foydalanishadi.
Sertifikatlashtirish masalalariga yetarli e'tibor bermaslik mahsulotlarning eksportida muammolarning yuzaga kelishi va katta yo'qotishlarga olib keladi, masalan:
Frantsiyada ishlab chiqarilgan va sertifikatga ega bo'lgan shampan vinosi AQSH da 25 - 30 dollar turadi. Ukrainaning xuddi shunday sifatga ega bo'lgan shampan vinosi sertifikatga ega bo'lmagani uchun 5 dollar turadi;
"Shtamp" Tula zavodi o't o'chirgich ballonlarining yuqori sifatdaligiga qaramay, Rossiya sertifikatining tan olinmasligidan xavfsirab, Germaniyada sotish uchun sertifikat olishga katta mablag' sarflaydi;
Italiya firmasi Zaporojeda yoriqlashni parmalash uchun trubalarni ishlab chiqarish zavodini qurdi, biroq trubalarni Italiya va G'arbiy Yevropaga sertifikatsiz sotish taqiqlanishi unga jiddiy muammo tug'dirmoqda.
Sifatga talablarni standartlashtirish. Xalqaro standartlashtirish organlari 1920 - 1980 yillarda ISO - 9000 seriyasidagi xalqaro standartlar ko'rinishida sifatni ta'minlashning zamonaviy tizimini yaratdilar. Bu tizim xizmatlar, jihozlar va hujjatlarga talablar belgilaydi, ishlab chiqarilyapgan mahsulotning sifatini ta'minlash masalalarini hal qiladi.
ISO - 9000 seriyasidagi standartlarda ifodasini topgan sifatni ta'minlash tizimi o'zining rivojlanishida quyidagi bosqichlardan o'tdi:
1920 y. - kelib tushgan materiallarni ko'rib chiqish, nazorat qilish, oraliq va yakuniy nazorat qilish.
1930 y. - ko'rib chiqish, texnik - statistik usullar, ishlab chiqarish jarayonlarini nazorat qilish.
1950 y. - ularni tayyorlash va boshqarish sifatini oshirish (tekshirish vositalarini ko'rib chiqish va nazorat qilish, ishlab chiqarish jarayonlarini nazorat qilish, texnik - statistik usullar, tekshiruvlarni rejalashtirish).
1970 y. - sifatning birlashgan nazorati (tayyorgarlik, tajriba - konstruktorlik sohalarida sifatni ta'minlash). Tajriba - konstruktorlik ishlarining sifatini oshirish va ularni boshqarish (tajriba - konstruktorlik ishlarining sifatini rejalashtirish, chizmalarning sifatini baholash, sinovlarni tahlil qilish, nuqsonlar va buyurtmachilar shikoyatlarining tahlili).
1980 yildan boshlab - sifatni ta'minlash ishlarini korxonaning strategiyasiga aylantirish.
Do'stlaringiz bilan baham: |
