Mavzu: Bosh va orqa miya pervlarining fizilogiyasi

Mavzu: Bosh va orqa miya pervlarining fizilogiyasi

• REJA;
• 1. Orqa miyaning umumiy tuzilishi.
• 2. Orqa miya reflektor va O’tkazuvchi vazifasi.

• ORQA MIYA. Orqa miya umurtqa kanalida birinchi Bo’yin umurtqasi bilan II bed umurtqasi oralig’ida joylashgan bo’lib, katta odamda vazni 30 — 40 g, uzunligi 45 sm ga teng. Yangi tug’ilgan bolada 6—10 g, o’zunligi —15 sm. Nerv hujayralari orqa miyaning kulrang, nerv tolalari esa oq moddasini hosil qiladi. Orqa miyaning kundalang kesigida kulrang modda kattalak; shaklida joylashadi, atrofida oq. modda bo’ladi. Kulrang moddaning oldingi, Yen va orqa shoxlari bor. Oldingi shoxda harakat neyronlari joylashgan, bu Yerdan harakat nervlari chiqadi. Orqadagi shoxda sezuvchi neyronlar bo’ladi, ularga sezuvchi, ya`ni markazga intiluvchi nervlar kiradi. Orqa miyada Bo’yin, ko’krak, bel, dumgaza segmentlari joylashgan. Orqa miyaning xar bir segmenti bir juftdan 31 juft nerv tolasi chiqadi. Ular gavda, qo’l, oyoq. muskullari va terini nerv bilan taminlaydi. Orqa miya uch kavat parda bilan qoplangan.

• Orqa miya reflektor va O’tkazuvchi vazifasini bajaradi. Orqa miya skelet muskullarining harakat refleksini amalga oshiradi. Orqa miyaning harakat reflekslariga: tirsak, tizza, panja reflekslari misol bo’ladi. Orqa miyaning O’tkazuvchanlik vazifasi undagi ko’tariluvchi va tushuvchi O’tkazuvchi yo’llar orqali amalga oshadi

• Orqa miya (lot. medulla spinalis) nerv toʻqimasidan tuzilgan uzun, nozik, naysimon tuzilma boʻlib, miya ustunidagi uzunchoq miyadan umurtqa pogʻonasining bel sohasigacha davom etadi. U miya suyuqligini saqlovchi umurtqa pogʻonasining markaziy kanalini qamrab oladi. Miya va orqa miya birgalikda markaziy nerv sistemasi (MNS)ni tashkil qiladi. Odamlarda, orqa miya ensa suyagida boshlanadi, katta teshikdan oʻtib boʻyin umurtqalari boshlanishida orqa miya kanaliga kiradi. Orqa miya pastga qarab birinchi va ikkinchi bel umurtqalari oraligʻigacha kengayib boradi va shu yerda tugaydi. Oʻrab turuvchi suyakli umurtqa pogʻonasi nisbatan qisqa orqa miyani himoya qilib turadi. U erkaklarda tahminan 45 sm va ayollarda tahminan 43 sm uzunlikda. Orqa miyaning diametri boʻyin va bel sohalaridagi 13 mm dan, koʻkrak sohasidagi 6,4 mm gacha oʻzgarib turadi.