Toshkent tibbiyot akademiyasi termiz filiali

---

TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI TERMIZ FILIALI 
DAVOLASH ISHI YO`NALISHI 109-B GURUH O`QUVCHISI 
TO`RAMURODOV RASULBEKNING ANATOMIYA LEKSIYA 
FANIDAN TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI
 
KALLA SUYAGINING BIR BUTUN HOLATDA KO`RINISHI 
Kalla suyagi 23 ta suyakdan tashkil topgan b lib, ulardan 8 tasi juft, 7 tasi
esa toq suyaklardir. Kalla suyaklari zaro har xil choklar yordamida zich birikib,
bir butun kalla suyagini tashkil etadi. Natijada kalla suyagida qator botiqlar,
b shliqlar va teshiklar hosil b ladi. Quyida kalla suyaklarining bir butun
holatidagi k rinishi bilan qisqacha tanishib chiqamiz.
K z kosasi
 (orbita).
Bir juft. Turt tomonidan b shliqqa ega b Iib,
devorlari tuzilishiga k ra not ri shakidagi piramidani eslatadi. Uning asosi
oldinga, ichi esa orqaga, qisman medial tomonga qaragan. K z kosasiga rtadan
qaraganda oldi tomonga qarab kengayib borsa, orqa tomonga esa birmuncha
torayib boradi. Kirish qismi yuqorigi va pastki chekkalari bilan chegaralangan.
K z kosasida medial, lateral, yuqorigi va pastki devorlari tafovut
qilinadi. Yuqorigi devori peshona suyagining k z qismi va asosiy suyakning
kichik qanoti, hamda tanasining yon yuzasidan tashkil topgan medial tomoni
alvirsimon suyakning k z plastinkasi va k z yoshi suyagi, yuqori ja
suyagining peshona si i ponasimon suyak tanasi k ruv kanalining oldi
devorini tashkil etadi. Pastki devori yuqorigi ja ning k z yuzasi va yonoq
suyagidan, lateral devori esa asosiy suyak katta qanotining k z yuzasidan,
qisman yonoq hamda peshona suyaklaridan tashkil topgan. Bulardan tashqari,
k z kosasining tepa tomonidagi yori i
 (fissure orbilalis superior)
va k rish
kanali k z kosasi b shli ini kaha suyagi b shli i bilan birlashtirib turadi.
Burun k z yoshi kanali
 (canalis nasalacrimalis)
burunning pastki y liga
ochiladi. Lateral burchakda esa qanot, tanglay va chakka osti suyaklariga
ochiladigan k z kosasining pastki yori i
 (ftssula orbitalis inferior)
joylashadi.
Burun b shli i
 (cavum nasi)
oldingi tomondan noksimon teshikdan
boshlanib, orqa tomonda bir juft xoanalarga tutashadi. Ichki qismida burun
b shli ining rtasidan ikkiga b Iib turuvchi tik plastinkasidan tashkil topgan
burun t si i
 (septum nasi osseum)
joylashadi. Pastroqda alvirsimon suyakka
perpendikular plastinkadan, hamda dimo suyagi va yuqori ja ning burun
qirrasidan tashkil topgan. Burun b shli i orqa tomondan xoanalar orqali burun- 
halqum b shli i bilan tutashgan. Burun b shli ida uchta - pastki, yon va
yuqorigi devorlar tafovut qilinadi. Burun b shli ining pastki devori qattiq tanglay
(palatum osseum),
yuqori ja ning tanglay si i va tanglay suyagining gorizontal
plastinkasidan tashkil topgan. Yon devori yuqori ja ning tanasi, alvirsimon
suyak labirinti, tanglay suyak tik plastinkasi va asosiy suyak qanotsimon
simtasining ichki plastinkasi hamda k z yoshi suyagidan tashkil topgan.
Yuqorigi devori al-virsimon suyakning alvirsimon plastinkasi, asosiy
suyakning tanasi va qisman peshona suyagidan hosil b lgan. Burun b shli ida

---

yuqoridan pastga qarab uchta burun chi anoqlari joylashgan b lib, ular uchta - 
yuqorigi, rta va pastki burun y Ilarini hosil qiladi. Burun b shli i havoli
b shliqlarga ega suyaklar b shliqlari bilan aloqada b Iadi. Burun b shli ining
yuqorigi y li alvirsimon suyak labirintining rta va havoli orqa b shliqlari,
hamda asosiy suyakning kovagi bilan aloqada b ladi. rta y l bilan alvirsimon
/o 
suyakning oldingi havoii b shliqlari peshona va yuqorigi ja suyagi Gaymor
kovagi b shliqlari bilan tutashib turadi. Burun b shli ining pastki y liga k z
yoshi burun kanali