Mavzu: Bodring kasalliklari va ularga qarshi kurash choralari Reja: Bodring bilogiyasi va ahamiyati

Kurash choralari: Chidamli navlarni ekish tavsiya etiladi. Chidamli navlar mavjud bo‘lmaganda o‘simliklarga o‘z vaqtida fungitsid purkash juda samarali usul hisoblanadi. Issiqxonalarda yetishtirishda o‘simliklarning g‘ovlab ketishiga olib keluvchi agrotexnik tadbirlarni istisno etish yaxshi natija beradi. Begona o‘tlarni yo‘qotish va sanitar sharoitlarni yaxshilashga qaratilgan tadbirlar kasallikning rivojlanishini to‘xtatishi mumkin.

3. 
   Bodring moziakasi kasallikligi va ularga qarshi kurash choralari
   

Virus juda keng ixtisoslashgan va 300 tadan ko‘proq o‘simlik turlarini, jumladan barcha poliz ekinlarini, pomidor va boshqa ko‘p madaniy ekinlar va begona o‘tlarni zararlaydi.

Kasallik belgilari 6-8 haftalik bodring ekinida yaqqol ko‘rinadi. Zararlangan yosh barglar pastga qarab bukiladi, olachipor tus, usti g‘ijimlangan shakl oladi, och-yashil va sariq dog‘lar rivojlanib, mozaika hosil bo‘ladi, barg o‘smaydi. Palak bo‘g‘inlari orasi qisqaradi, natijada o‘simlik tepasida yosh barglar rozetkasi paydo bo‘ladi. O‘simliklar zaiflashadi, o‘sishdan orqada qoladi, asta-sekin sarg‘ayadi va so‘lib qoladi. Ekinda yon novda va onalik gullar soni kamayadi. Erta zararlangan yosh o‘simliklar quriydi, kechroq zararlanganlarining vegetatsiya davri qisqaradi, kam gul hosil qiladi.

Zararlangan mevalar xunuk shakl oladi, olachipor (sariq-yashil) bo‘lib qoladi, ustida so‘gallar paydo bo‘ladi, xloroz rivojlanadi.

Virus barqaror emas, quruq havoda faolligini tez yo‘qotadi, kasal o‘simliklardan siqib olingan shirada 4 kun saqlanishi mumkin, 60-70oS haroratda 10 daqiqada halok bo‘ladi. O‘simlik qoldiqlari va urug‘da saqlanmaydi. Kasallikning inkubatsion davri 10-15 kun. Havo harorati keskin o‘zgarishi, ekinlarning tup soni qalin bo‘lishi kasallikni kuchaytiradi.

Kurash choralari: Chidamli navlar yaratish va qo‘llash; bodringni virus bilan zararlanishga moyil ekinlar, begona o‘tlar va ko‘p yillik gullarga yaqin joylashtirmaslik; begona o‘tlar va birinchi zararlangan o‘simliklarni qazib olib, issiqxona va dalalardan chiqarib, yo‘qotish. Viruslar zararini to‘xtatish uchun tabiiy usul qo‘llaniladi. 8 litr suvga 1 litr yog‘siz sut va 10 tomchi yod aralashmasi bilan poya va barglarning har tomoniga ishlov berilganda kasallikni vaqtincha to‘xtatish mumkin, lekin butunlay davolab bo‘lmaydi.