Mavzu. Biznesni tashkillashtirish. Biznes

Nufuz (imij)ga ega bo`lish.
Nufuz xalq orasida, tadbirkorlar
doirasida obro`-etiborli bo`lishni bildiradi. Tadbirkor o`z
sha`nini avaylashi, firma nomini e`zozlab, unga dog`
tushirmasligi, yaxshi nom chiqarishi shart.
∗
Tadbirkorlikda o`z-o`zini boshqarish tartibi bor. Davlat firma
ishiga
aralashmaydi,
balki
iqtisodiy
siyosati
bilan
tadbirkorlarga ko`maklashadi, qonunlar orqali tadbirkorlik
uchun
sharoit
yaratadi.
Masalan,
O`zbekiston
Respublikasining qonunlariga ko`ra davlat tadbirkorlikni
qo`llab-quvvatlaydi,
tadbirkorlar
mulkining
daxlsizligi
ta`minlaydi.

---

∗
Tadbirkorlar
mulkiy
munosabatning
sub`ekti,
ya`ni
ishtirokchisi bo`ladilar. Ular mulk qilib o`zlashtiradigan
narsalar
er,
bino,
inshoat,
asbob-uskunalar,
mashina-
mexanizmlar, yaratilgan tovarlar, ilmiy g`oyalar, loyihalar,
tovar
belgilari
va
boshqalardan
iborat.
Bular
mulkiy
munosabatlarning ob`ektidir.
∗
Mulkning uch bosqichi bor:
∗
a) egalik qilish;
∗
b) foydalanish (ishlatish);
∗
v) tasarruf etish.
∗
Ularning yaxlitligi mulkchilikni yaratadi. Tadbirkorlarning
mulkiy maqomi ikki yoqlama bo`lib, birinchidan, ular o`z
mulkiga tayanib ish yuritadilar, ya`ni moddiy resurslar va
yaratilgan tovarlar ularning o`ziniki. Ikkinchidan, ular
o`zgalar mulkini ijaraga olib ham faoliyat yuritadilar, bunda
mulkka
vaqtinchalik
egalik
qiladilar
va
mulkdan
foydalanadilar, ammo uni tasarruf etib xo’jayinlik qila
olmaydilar.
1.3.Tadbirkorlik va mulk shakllari

---

∗
Xususiy mulkka qarab xususiy tadbirkorlik mavjud
bo`ladi. Xususiy mulkiing o`zi ikki ko`rinishga ega:
∗
1. Yakka xususiy mulk—bu yakka shaxsnnng mulki, shu
mulkka: asoslangan korxona yakka shaxsga tegishli
korxona hisoblanadi. Ayrim mulkdorga qarashli, lekin
ishchilarni
yollab
ishlatadigan
yoki
mulkdorning
shaxsan o`ziva oila a`zolari ishlaydigan korxonalar ham
bo`ladi.
∗
2. Guruhiy - korporativ xususiy mulk — bu ma`lum
maqsadni ko`zlab o`zarobirlashgan mulk sohiblarining
xususiy mulki Bu mulkni har bir sohibalohida emas,
balki
birgalikda
o`zlashtiradi.
Uning
namunasi
korporatsiyalarbo`lib, ular amalda hissadorlar jamiyati
shaklida
faoliyat
ko`rsatadi.
Tadbirkorlik
ishi
korporatsiya doirasida amalga oshadi.

---

∗
Biznes loyiha
– muayyan biznes g‘oyani amalga
oshirish bilan bog‘liq barcha tadbirlar bayon etilgan
hamda samaradorligi asoslangan hujjat. Biznes loyiha u
yoki bu loyihaga mablag‘ sar
fl
ashning maqsadga
muvofqligini aniqlab beradi.
∗
Biznes-reja muayyan g‘oyani yoki biznes bo‘yicha
tadbirni amalga oshirish uchun pul va boshqa resurslarni
jalb
etishning
maqsadga
muvofqligini
asoslashda
foydalaniladi.
Biroq
tadbirkorlik
faoliyatida
uning
barcha jihatlarini rejalashtirish muhim o‘rin tutadi.
1.4. Biznes loyiha

---

∗