Mavzu: Birikmalar

3-MA’RUZA

Mavzu: Birikmalar. Rеzbali birikmalar. Umumiy ma’lumotlar. Rеzbalarning asosiy turlari. Rеzbali birikmalarni mustahkamlikka hisoblash. Vint sterjeni (bolt)ni yuklanish turlicha ta’sir etganda (cho’zilgan, sirib tortilgan kuch ostidagi, tashqi kuch ostidagi, ko’ndalang kuch ostidagi, eguvchi kuch ostidagi) mustahkamlikka hisobi. Mustahkamlik darajalari, rеzbali dеtallar uchun ishlatiladigan matеriallar va ruxsat etilgan kuchlanishlar.

Reja:
1. Rezbali birikmalar. Rezba xaqida umumiy ma’lumot.
2. Gaykaga qo’yilgan burovchi moment bilan vintga o’q buylab ta’sir etuvchi kuch orasidagi bog’lanish
3. Vintli juftning o’z-o’zidan tormozlanishi va uning foydali ish koeffitsenti
4. Rezbaning mustaxkamligini xisoblash

TAYANCH IBORALAR

Rezbali birikmalarni xosil qilish, rezbali birikmalarda ishtirok etuvchi detallar, bolt, vint, shpilka va ularni umumiyligi, rezba profili, qadami, ta’sir etuvchi kuchlar.

Rezbali birikmalar

Detallarni rezba vositasida biriktirish qadimdan ma’lum bo’lib, ajraladigan birikmalarning eng ko’p tarqalgan va muhim turidir. Bolt, vint, shpilka vositasida ajiraladigan birikma hosil qilish. Rezbali birikmalarning xususiy hollari bo’lib, mashinalarning ular vositasida yig’ilgan uzellari kerak bo’lgan ayrim detallarga ajratishi va zarur vaqtda yana yig’ilishi mumkin. Bunday birikmalar hosil qilishga imkom beradigan asosiy qism rezba bo’lganligi uchun ularning hammasi rezbali birikmalar deyiladi. rezbali birikmalarning afzalliklari shundan iboratki, ular nisbatan katta nagruzka ta’sirida yetarli darajada ishonchli ishlaydi; ularni ajratish va yig’ish qiyinchilik tug’dirmaydi; turli sharoitda ishlaydigan rezbali detallar ko’plab ishlab chiqarilishi mumkin; nisbatan arzon turadi; hamma o’lchamlari standartlashtirilgan (GOST 9000-59, GOST 8724-58, GOST 9150-59). O’zgaruvchan kuch ta’siriga chidamliligi yetarli emasligi va ayrim hollarda maxsus rezbali detallar tayyorlashning texnologik no’qtai nazardan birmuncha qiyinligi rezbali birikmalarning kamchiligidir.