Mavzu: Birikmalar

Gaykaga qo’yilgan burovchi moment bilan vintga o’q bo’ylab ta’sir etuvchi kuch orasidagi bog’lanish

Agar vintga o’q bo’ylab R kuch ta’sir etayotgan bo’lsa, o’nga gaykani burab kiritish uchun klyuchga burovchi T moment quyilib, gayka buralish kerak. Burash jarayonida gayka-vint juftida hosil bo’ladigan kuchlarning o’zaro nisbatini quyidagi shartdan foydalanib aniqlash mumkin.

Ak = At + Ar + A, (3.7)
bu yerda A-klyuchga qo’yilgan momentning bajargan ishi; A-gaykaning detalga tegib turgan sirtidan hosil bo’lgan ishqalanish kuchining bajargan ishi; A- rezbadagi ishqalanish kuchining bajargan ishi; A-R kuchning o’q bo’ylab yunalishda bajargan ishi. Gayka bir marta to’la aylantirilganda bajaradigan ish bilan ta’sir etuvchi moment orasidagi munosabatni quyidagicha ifodalash mumkin.
Ak = Tk. 2_ ; At = Tt. 2_ ; (3.8)
Bu yerda T_m-gaykaning detalga tegib turgan yuzasida hosil bo’lgan ishqalanish kuchining momenti. Bu momentni quyidagicha aniqlash mumkin.
(3.9)
bu yerda D_o’r - ishqalanish kuchi ta’sir etayotgan doiraning o’rtacha diametri; gayka yuzasining sirtqi diametri; vint uchun mo’ljallangan teshikning diametri; f - ishqalanish koeffitsienti.
Gayka bir marta to’la aylanganda sarflangan ish (Ar+A) ning qiymatini og’irligi R bo’lgan yukning qiya tekislikdagi harakatiga taqqoslab aniqlash mumkin. qiya tekislikning ko’tarilish burchagi rezbaning ko’tarilish burchagi ga, balandligi esa rezbaning yo’liga teng qilib olinadi. Ma’lumki, qiya tekislikdan foydalanib yukni tepaga ko’targanimizda bajarilgan ish yukni va ko’tarishga va ishqalanish kuchini yengishga sariflanadi. Agar ishqalanish kuchi bo’lmaganda edi, burchakli qiya t
ekislikda ko’tarish mumkin bo’lar edi.

sxemasi
Gayka-vint juftidagi

Momentlarni aniklash sxemasi

Keltirilgan ishqalanish burchagi quyidagicha topiladi: bu yerda rezbadagi ishqalanish koeffitsientining keltirilgan qiymati; (35 formulaga qarang). Yuqorida aytilganlar asosida quyidagi tenglikni yezish mumkin:

A_p+A=Pt₁=Pd₂tg (+ ') (3.10)
Agar (37), (38) va (39) formulalardagi qiymatlar (36) tenglikka quyilib, ikki tomoni 2 ga qisqartirilsa, quyidagi munosabat kelib chiqadi:
Tk=P[ (D_ur/2)f+ (d₂/2)tg (+')] (3.11)
bu tenglikda PfD_ur/2 - gaykaning detalga tegib turgan sirtidagi ishqalanish kuchini momenti, P (d₂/2)tg (+') rezbadagi kuchlarning momenti.