Mavzu: bilish

Ob’ekt – bu sub’ektning bilish faoliyati qaratilgan narsa yoki hodisa. Asbob ham (o‘rganilayotgan va ta’mirlanayotganida), boshqa individ ham, individ bilan
bog‘liq narsa va hodisalar ham ob’ekt bo‘lishi mumkin. «Ob’ekt» tushunchasini ob’ektiv borliq bilan aralashtirmaslik kerak. Masalan, hayvonlarning hujayralaridagi xromosomalar ular sitologiya va genetikada o‘rganish «ob’ekti»ga aylanishidan oldi ham ob’ektiv mavjud bo‘lgan, biroq kashf etilganidan keyingina o‘rganish
«ob’ektlari»ga aylangan.
Bu tushunchalar nafaqat bilish faoliyati, balki amaliy baholash faoliyati bilan ham bog‘liq. Bilish faoliyatida sub’ekt ob’ektsiz, ob’ekt esa – sub’ektsiz mavjud
bo‘lmaydi. Hozirgi zamon gnoseologiyasida bilish ob’ekti va predmetini farqlash odat tusini olgan. Bilish ob’ekti deganda borliqning o‘rganilayotgan amalda mavjud bo‘laklari tushuniladi.
Ma’lumki, inson tarix yaratuvchisi, sub’ekti hisoblanadi, o‘z tarixiy
mavjudligining zarur shart-sharoitlari va asoslarini o‘zi yaratadi. Ijtimoiy-tarixiy bilish ob’ekti odamlar tomonidan nafaqat o‘rganiladi, balki yaratiladi ham, demak, ob’ektga aylanishdan oldin u yaratilishi, shakllantirilishi lozim.
Shunday qilib, ijtimoiy bilishda inson o‘z faoliyatining mahsuli, amaliy faol jonzot bo‘lgan o‘zi bilan ham ish ko‘radi. Bilish sub’ekti bo‘lgan inson shu tariqa uning ob’ektiga ham aylanadi. Shu ma’noda ijtimoiy bilish insonning ijtimoiy o‘zlikni anglash jarayonidir. Bunda inson tarixiy rivojlanish jarayonida yaratiladigan o‘zining ijtimoiy mohiyatini o‘zi uchun kashf etadi va o‘rganadi. Shu sababli ijtimoiy bilishda sub’ekt va ob’ektning o‘zaro aloqasi murakkablashadi, bu erda ob’ekt bir
vaqtning o‘zida tarixiy ijod sub’ekti hamdir.
Insonning borliqni bilishidan asosiy maqsadlaridan biri bu haqiqatni bilishdir. Xo‘sh, haqiqat nima? Haqiqat to‘g‘risidagi falsafiy ta’limot nimadan iborat? Haqiqat masalasini ilmiy asosda hal qilishning yagona yo‘li - bu inson bilimlari bilan ob’ektiv borliqdagi real predmet va hodisalar o‘rtasidagi munosabatlarni ilmiy asosda yoritib berishdir.