Mavzu: baliqlarning bioekologik xususiyatlari I kirish betlar II asosiy qism 6-24 betlar

Osyotrsimonlar oilasiga
– hozirgi zamondagi suyak toayli baliqlarning 
ko’p turlari kiradi. Ular asosan, Rossiya hamda Shimoliy Amerika suvlarida 
tarqalgan. Bu oilaga uzunligi 9 m va oirligi 1400 kg gacha boradigan ulkan beluga
(Huso huso) 4 m gacha keladigan uzoq sharq kalugasi, uncha katta bo’lmagan 
sterelyad, sevryuga, rus osyotri va boshqalar.
Bu baliqlarning uchta turi O’rta Osiyoda uchraydi. (Sirdaryo va Amudaryoda) 
ikki turi Shimoliy Amerika daryolarida uchraydi. Osyotrsimonlar oilasi asosan 
gavdasida katta blyashkalarning beshqator bo’lib joylashganligi va tishlari 
yo’qligi bilan xarakterlanadi. Agar mamlakatimizga keltirilgan o’simlik 
mahsulotlari ichida o’simliklarning karantin zararkunanda, kasalliklari va 
ashaddiy begona o’tlar bo’lsa, ular zararsizlantirilishi, begona o’tlardan 
tozalanishi, texnikaviy qayta ishlashini yoki topilgan ob’ektlar yanada ko’p 
tarqalish xavfli bo’lmagan tumanlarda foydalanilishi kerak. Ko’chatlar yoki 
urug’ yashirin zararlanganligini aniqlash uchun ular karantin ko’chatzor va 
oranjereyalarga ekiladi yoki sepiladi. Agar ularni zararsizlantirish yaxshi natija 
bermasa, yuk 3-5 kun ichida eksport qilgan davlatga qaytarib yuborilishi yoki 
yo’qotilishi kerak. 

---

22 
O’zbekistondan jo’natiladigan mahsulotlar mamlakatimiz boshqa davlatlar 
bilan tuzgan o’simliklar karantini va himoya qilish bo’yicha konversiya yoki 
savdo bitimlari shartlariga javob berishi kerak. Yukning har bir partiyasiga 
ma’lum formadagi karantin sertifikat (guvohnoma) qo’shib beriladi, u yuk 
jo’natiladigan joydagi karantin inspektsiyasi tomonidan beriladi. Guvohnoma 
o’simliklarning xalqaro bitimida ko’zda tutilgan zararkunanda, kasalliklari yoki 
begona o’tlar urug’i yo’qligini tasdiqlaydi. Unda importer davlatning 
qo’shimcha talablari ham bayon etilgan bo’ladi. 
Vakillari barcha suv havzalarida uchraydi va baliqlarni 95 % ini tashkil 
etadigan turlar kiradi. Ular okeanining hamma joylarida, hatto eng chuqur erlarida 
tarqalgan bo’lib, tundraning muzlab yotgan suv havzalarida, qaynoq buloqlarda va 
ziyo tushmas er osti suvlarida yashaydi. Suyakdor baliqlar juda ham turli tuman 
bo’ladi va tangachalari suyakdan iborat bo’ladi.
Ko’krak suzgich qanotlari jabra yoriining orqasida joylashgan bo’ladi. 
Suyakdor baliqlar 40 ta turkumga bo’linadi.