Mavzu: Axborot haqida tushuncha. Axboriy jarayonlar. Darsning maqsadi

37-Mavzu: Dasturlash tilining asosiy tushunchalari va operatorlari.

O‘zgaruvchilar operativ xotirada ma’lumotlarni vaqtincha saqlash uchun o‘zini rezervga olingan holda e’lon qilinadi. Har bir o‘zgaruvchi shaxsiy nomlarga ega bo‘ladi. O‘zgaruvchiga qiymat o‘zlashtirilgandan keyin biz uni va qiymatini dasturda ishlatishimiz mumkin.

O‘zgaruvchilar Dim (dimension – o‘lcham degan so‘zdan kelib chiqqan) operatori yordamida e’lon qilinadi. Dim operatori o‘zgaruvchi bilan operativ xotiraning aniqlangan sohasini rezervga oladi. O‘zgaruvchini elon qilish uchun o‘zgaruvchi nomini Dim operatoridan keyin yozish darkor. O‘zgaruvchining nomidan keyin uning turini ko‘rsatish maqsadga muvofiq keladi.
Masalan, Dim X - X o‘zgaruvchisini turi ko‘rsatilmasdan e’lon qilinadi,
Dim X As Integer - X o‘zgaruvchisini turi ko‘rsatilgan holda ya’ni butun deb e’lon qiladi.
Visual Basic dasturlash muhitida ixtiyoriy turdagi ma’lumotlarni qabul qiladigan Variant turiga ega. Variant turiga mansub o‘zgaruvchi foydalanishga juda qulay, lekin o‘zgaruvchilarni aniq bir turda e’lon qilish operativ xotirani tejam ishlatilishiga imkon beradi va dasturning ishlashini tezlashtiradi.
O‘zgaruvchilar o‘qishga qulay va birqancha ko‘rgazmali bo‘lishi uchun qandaydur ma’noga ega bo‘lgan nomlar beriladi. O‘zgaruvchilar nom berishda bir nechta qoidalar mavjud:

• 
  O‘zgaruvchi nomi 255 dan oshmagan belgilardan iborat bo‘lishi mumkin;
  
• 
  O‘zgaruvchi nomi ixtiyoriy harf va raqamlardan tashkil topishi mumkin;
  
• 
  O‘zgaruvchi nomining birinchi belgisi harf bulishi shart;
  
• 
  O‘zgaruvchi nomida probellar bo‘lmasligi kerak;
  
• 
  O‘zgaruvchining nomi uzunligi unikal va ko‘rish chegarasidan oshmasligi kerak.
  

Masalan, o‘zgaruvchi nomlari quyidagicha bo‘lishi mumkin: CurrentNum, Total, Date_of_birth. Navbatdagi o‘zgaruvchi nomlari bo‘lishi mumkin emas: 1Time, $Total, Date of birth.
Ma’lumotlarning turiga qarab o‘zgaruvchi nomlarining prefikslari tavsiya qilinadi
Visual Basic dasturiy muhitida quyidagi ma’lumlarning asosiy turlarini ishlatishingiz mumkin:

• 
  sonli (Integer, Long, Single, Double, Currency);
  
• 
  qator (String);
  
• 
  sana (Date);
  
• 
  mantiqiy (Boolean);
  
• 
  ixtiyoriy (Variant);
  

Ma’lumotlarning asosiy turlarining jadvali