Mavzu: Axborot bilan ishlash Reja

3. Regressiya muammosi

Matnni o'qishdagi regressiya deyilganda ko'z nigohining o'qilgan matnni qayta o'qish uchun ortga qaytishi tushuniladi. Bu kamchilik keng tarqalgan, lekin ba'zi odamlar bu kamchilik o'zlarida borligiga ishonishmaydi ham. Ular o'zlari sezmagan holda (balki, ishonch hosil qilish uchundir) har qanday matnni qaytib o'qishga odatlangan bo'lishadi.

Regressiyali o'qishda 100 ta so'zdan 10-15 tasi qayta o'qiladi.
Bu esa o'qish tezligini keskin kamaytirib yuboradi.
Ba'zi odamlar har qanday oson yoki qiyin matnni ham bir xilda sekin o'qishadi. Xolbuki, yoqilg'i-moy materiallari sarfi bo'yicha choraklik hisobotni biror sonni izlab, ko'z yugurtirib (skanerlab) o'qish, yangi avtomobil motori haqidagi jurnaldagi maqolani esa sinchiklab o'qish mimkin.
Demak, bizning o'qish tezligimiz oldimizga qo'ygan maqsadimizga, matnning xarakteriga va xatti-harakatlarimizga bog'liq. Biz aqliy faoliyat ko'nikmalarimizni avtomatizm darajasiga yetkazishimiz va zarur bo'lganda birortasini qo'llash malakasiga ega bo'lishimiz kerak.

4. Artikulyatsiya muammosi

Biz ichdan kitob o'qiganimizda lablarimiz, tilimiz va boshqa nutq organlarimiz faqat tashqaridan qaraganda harakatsiz bo'lib ko'rinadi. Aslida, ular doimiy yashirin harakatda bo'lishadi. Bu mikro harakatlarning intensivligi o'qishning rivojlanganlik darajasiga va matnning murakkabligiga bog'liq.

Bolalikda orttirilgan so'zlarni pichirlab o'qish odati ba'zi odamlarda oz miqdorda bo'lsada saqlanib qolgan bo'ladi. Yoshligimizda hammamiz ovoz chiqarib o'qib o'rganganmiz. Yillar o'tishi bilan bu refleksiya kamayib, ovoz chiqarib o'qishdan pichirlab o'qishga va keyin o'zicha ichdan o'qishga o'tadi. Bu odatning zarari shundaki, biz harflarni gapirish tezligida o'qishdan nariga o'ta olmaymiz. Artikulyatisiyasiz o'qishda esa inson harflab, bo'g'inlab emas, balki so'zlarni, so'z birikmalarini tanib o'qiydi. Bu ko'nikma ham barchada mavjud. Uni yanada ko'proq rivojlantirish tez o'qish ko'nikmasini egallashga sabab bo'ladi.
Artikulyatsiyani yo'qotish uchun olimlar davriy tovushdan foydalanishadi. Inson o'qiyotganda o'sha davriy tovushni eshitmay qolsa, artikulyatsiyasiz o'qishga erishilgan bo'ladi, deb hisoblashadi. Bunga, biror qiziqarli narsani o'qiyotganimizda soatning chiqillaganini sezmasligimizni misol qilib keltirish mumkin.

5.