Mavzu: Aromatik uglevodorodlar benzol halqasida yo’naltirish qoidasi vaq tur yo’naltiruvchilar. Ayrim vakillari va ularni ishlatilish soxalari. Reja

Aromatik uglevodorodlarni olish usullari. Benzol qatori aromatik uglevodorodlari ba’zi neftlarning tarkibida uchraydi. Shuning uchun ularni neftdan olish mumkin. Benzol va uning gomologlarini ko‘mirni kokslash jarayonida hosil bo‘luvchi smoladan olish mumkin. Toshko‘mirni quruq haydash (piroliz) havosiz sharoitda, 1000⁰S da amalga oshiriladi. Bunda 75-80% koks (metallurgiya sanoati uchun), va koks gazi olinadi (benzol, toluol, ksilollar va metan, vodorod, CO₂, etilen va atsetilenlardan iborat). Toshko‘mir smolasi: benzol, toluol, ksilollar, etilbenzol va h.k. dan iborat. Og‘ir fraksiyasi naftalin, antratsen, fenantren va ularning hosilalaridan iborat aralashma bo‘lib, qayta ishlanadi va komponentlarga ajratiladi.

Aromatik uglevodorodlarni quyidagi usullar yordamida sintez qilish mumkin:

3. Degidrogenlash va halqalash

Izomerlanishi va nomlanishi