Mavzu: Arab tilidan o’zbek tiliga tarjimonlikning o’ziga xos xususiyatlari. Reja Kirish Asosiy qism

Qo‘llanilgan metodlar. Bizga ma’lumki, biror nutqni tarjima qilishda tarjima qilinayotgan nutq ona tili bilan solishtirib, qiyoslab tarjima qilinadi. Xuddi shunday ikkita asar ya’ni, asliyat va tarjima asari bilan ishlaganda qiyoslash metodidan foydalanib undagi o‘xshash va farqli tomonlar o‘rganiladi. Ushbu bitiruv malakaviy ishda ham qiyoslash, tahlil qilish va sintаktik jаrаyonlаrni tushuntiruvchi trаnsfоrmаtsiоn mеtоdlardan foydalanildi.
Ishning tarkibi. Mazkur bitiruv malakaviy ishi mundarija, kirish qismi,ikkibob, xulosa va takliflar hamdafoydalanilganadabiyotlardan iborat.Kirish qismi tarjima, pragmatika,tarjima pragmatikasi haqida ma’lumot beruvchi yettita tarkibiy qism: ishning dolzarbligi, ishning maqsadi va vazifalari, ishning predmeti va obyekti, ishning nazariy ahamiyati, amaliy ahamiyati, bitiruv malakaviy ishida qo‘llanilgan metodlar va ishning tarkibi kabi qismlarni o‘z ichiga oladi. Birinchi bobda tarjimada progmatikaning aks ettirilishi borasida so‘z yiritiladi va misollar orqali tushuntiriladi.Ikkinchi bobda pragmatik adekvatlik hamda pragmatik muammolar haqida ma’lumot beriladi.

Араб ва ўзбек тилларида товушлар системаси. Ундошлар.
Ҳар бир тил ўз нутқ системасига эга. Араб ва ўзбек тилларида ҳар икки тил учун уйқаш, бир хил талаффуз қилинадиган товушлар бор. Айни пайтда ҳар бирининг ўзигагина хос, бошқасида учрамайдиган товушлар ҳам мавжуд. Биз ўз она тилимизда гапирганимизда тилимиз, лабимиз ва бошқа нутқ аъзоларимизни бирор товушни талаффуз қилишимиз учун қандай ҳаракат қилдираётганимизни сезмаймиз ҳам. Талаффуз кўникмаси гўдаклигимиздан ҳосил қилинган. Бироқ ўзбекча сўзлашиш кўникмаси араб тилида гапириш учун ҳамма вақт ҳам тўғри келавермайди. Арабча тўғри сўзлашиш учун қтор янги кўникмалар ҳосил қилиш керак.
Араб тилида ундошлар, асосан, товуш найчаларининг ҳаракат ва ҳолатига ёки оғиз бўшлиғининг қайси қисмида тўсиққа учрашларига, фақат шовқиндангина иборат бўлишларига ёки аксинча, овознинг шовқиндан устунлигига, шунингдек, талаффуз қилиниш усулларига боғлиқ равишда бирбиридан фарқланади.
Араб ундошлари тоуш пайчаларининг ҳаракат ва ҳолатига кўра – жарангли ва жарангсиз, пайдо бўлиш ўринларига кўра – лаб, танглай олди, танглай (орқа) ўртаси, чуқур танглай орқаси ва бўғиз товушлари бўлиши мумкин.
Ундошлар артикуляция усулига кўра портловчи, сирғалувчи (фрикатив), қоришиқ (аффрикатив), титровчи (вибрант) ва бурун иштрокида талаффуз қилинувчи (сонант) бўлади. Умуман айтганда, араб ундошларига хос энг характерли хусусиятлар – шовқиннинг мавжудлиги, мусиқавийлигк, юмшоқланиш (катализация), ва товушнинг ошиғич куч билан артикуляция қилиниши (эмфатиклик)дир.