Mavzu: Algoritm haqida umumiy intuitive ta’rif

5.15 m/s tezlik bilan harakatlanayotgan velosipedchi 9 km yulni qancha vaqtda bosib o‘tadi?

6. 
   Yo‘lovchi poezdi «Toshkent-Sirdaryo» orasidagi 81 km masofani 90 minutda bosib o‘tgai. Poezdning o‘rtacha tezligini km/soat hisobida ifodalang.
   
7. 
   Toshkent metro poezdi «Chilonzor - Ipak yo‘li» bekatlari orasidagi 24 km masofani 20 minutda bosib o‘tdi. Poezdning o‘rtacha tezligini aniqdang.
   
8. 
   Ikkita otlikdan biri 45 s davomida 4 m/s tezlik bilan harakatlangan, ikkinchisi yo‘lning shu qismini 50 s da bosib o‘tgan. Ikkinchi otliqning o‘rtacha tezligini toping.
   
9. 
   O‘quvchi maktabdan uygacha 1000 qadam sanagan. Bu masofani u 6 minutda bosib o‘tgan. Agar har bir qadamning uzunligi taxminan 60 sm bo‘lsa, o‘quvchi uydai maktabgacha bo‘lgan masofani qanday o‘rtacha tezlik bilan o‘tgan? O‘rtacha tezlikni m/min da ifodalang.
   
10. 
    Toshkent metropolitenining poezdi «Sobir Raximov» va «Hamza» bekatlari orasidagi 6 km yulni 8 minutda bosib o'tdi. Butui yo'ldagi o'rtacha tezlikni (m/s va km/soat hisobida) toping.
    

Mavzu: Jadval kattaliklar.

Massiv tiplarini ifodalash.

Massiv, massiv elementlari, massivlarni ifodalash, bir ulchovli massiv, kup ulchovli massiv.
Umumiy nomga ega bulgan bir xil Ko’rinishda tartiblangan elementlar ketma-ketligi massiv deb ataladi. Massiv uzgaruvchilari ularning komponentlari deb ataladi. Komponenta tipi - baza tipi xisoblanadi. Xar bir tip uzining indeksi va nomiga ega, ular kavs ichida keltiriladi.
Massiv elementlari ixtiyeriy tipda, xattoki ma’lumotlar xam bulishi mumkin.Massiv elementlarining tiplari bazali deyiladi.Massiv elementlarining soni programma ishlash jarayenida unga uzlashtirib boriladi. Uning xar bir aloxida elementiga murojaat massiv elementlarigva mos kelgan indeks buyicha buladi.Massiv indeksi xuddi vektorlar indeksi tushunchasi kabi buladi. Massivlarni e’lon kilish uchun Array of (massivdan) suz birligi ishlatiladi.
Yozilishi:
TYPE
= array[ indeks tipi ] of < komponenta tipi >;
VAR
: < tip nomi>;
Massivlar tiplarni e’lon kilmasadan xam kullash mumkin::
VAR
: array[indeks tipi] of < komponenta tipi>;
Misol.
TYPE
Klass = (K1, K2, K3, K4);
Znak = array[1..255] of char;
VAR
M1: Znak; { Znak tipi tiplar bulimida oldindan keltirilgan }
M2: array[1..60] of integer; { M2 massivining yozilishi}
M3: array[1..4] of Klass;
Mas:array[1..4] of integer;
Massivning baza tipi xar qanday tip bulishi mumkinligi sababli, u boshqa massiv
xam bulishi mumkin. Natijada, kup ulchamli massiv xosil buladi.
Masalan.
TYPE
Vector = array[1..4] of integer;
Massiv = array[1..4] of Vector;
VAR
Matr : Massiv;
Xuddi shu strukturani boshqa turdagi yozuvni kullash natijasida xam xosil kilish mumkin:
VAR
Matr : array[1..4,1..4] of integer;
Shu xildagi yozilishdagi massivlarda bitta indeks katnashsa, bu massiv bir ulchovli, ikkita indeks bulsa, ikki ulchovli, n indeks bulsa, n ulchovli massivlar deyiladi. Bir ulchovli massivlar vektorlarini ikki ulchovli massivlar matritsalarini ifodalashda ishlatiladi.

Misol.
VAR

VectorZ: array[1..40] of real; { 40 elementdan tashkil topgan 1 ulchovli massiv }
MatrU : array[1..8,1..8] of byte; { 8x8 elementdan tashkil topgan 2 ulchovli massiv }
Trilf : array[1..4,1..5,1..8] of integer; { Uch ulchovli massiv }

Massivlar bilan ishlashda konstantalar xam ishlatilishi mumkin.

CONST
G1 = 4; G2 = 6;
VAR
MasY : array[1..G1,1..G2] of real;
Massiv elementlari xotirada ketma-ket joylashadi. Indekslari kichkina bulgan elementlar xotiraning pastki adreslarida saklanadi. Kup elementli massivlarda eng ung tarafdagi indeks birinchi bulib usib boradi. Masalan; Agarda

A : array[1..5,1..5] of integer; bulsa u xolda massiv elementlari adreslarning usishi buyicha joylashadi:

A[1,1]
A[1,2]
...
A[1,5]
A[2,1]
A[2,2]