|
2.2 Agrosanoat integratsiyasi
Agrosanoat integratsiyasi – qishloq xoʻjaligi va sanoat tarmoqlarining iqtisodiy, fan-texnika, texnologiya va boshqa xoʻjalik imkoniyatlarini birlashtirish (qoʻshish) orqali ishlab chiqarish va mehnatning umumlashtirilishi. Xom ashyo ishlab chiqarish va uni qayta ishlashni oʻzaro muvofiq holda rivojlantirish kooperatsiya (toʻgʻridan toʻgʻri kontraktatsiya va shartnoma asosida), shuningdek kombinatsiya (xom ashyo yetishtiradigan va uni qayta ishlaydigan korxonalarning tashkiliy birlashishi) yoʻli bilan olib boriladi. Integratsiya jarayonlari, asosan agrosanoat korxonasi koʻrinishida eng izchil rivojlanadi. Boshqarish, rejalashtirish, birgalikda fondlar, moddiy-texnika ta’minotini markazlashtirish, korxonalar, yordamchi xizmat muassasalari yaratish va boshqa pirovard mahsulot olish uchun ishlab chiqarish dagi barcha bosqichlarning uzviy birlashishiga zamin yaratdi. Agrosanoat integratsiyasining rivojlanishi, bir tomondan, qishloq xoʻjaligi sohasiga boshqa sohalarning, birinchi navbatda sanoatning kirib kelishini, ikkinchi tomondan, qishloq xoʻjaligi ishlab chiqarishining borgan sari umumiy xalq xoʻjaligi bilan uygʻunlashib borishini anglatadi. Tarmoqlararo ba-lans hisob-kitoblariga koʻra, hozirgi paytda qishloq xoʻjaligi sanoatdagi asosiy tarmoqlarning yarmidan koʻprogʻi mahsulotlaridan foydalanmoqda. Agrosanoat integratsiyasining sanoat va xalq xoʻjaligidagi boshqa tarmoqlari bilan qoʻshiluvi qaysi darajada sodir boʻlmasin, ob’ektiv jarayon – integrasiyani bildiradi. Integratsiya natijasida agrar va sanoat faoliyatlarini umu-miy texnologik jarayon asosida yagona xoʻjalik majmui tarzida birlashtiradigan agrosanoat korxonalari, mahsulot yetishtirish, qayta ishlash va tayyor mahsulot olishning barcha bosqichlarini oʻz ichiga oladigan hududiy, tashkiliy va texnologik birlashgan korxonalar majmui boʻlgan agrosanat birlashmalari va mamlakat xalq xoʻjaligi miqyosida agrosanoat majmui yuzaga keladi. Agrosanoat integratsiyasi agrosanoat ishlab chiqarishning maz-muni, agrosanoat korxonalari, agrar-sa-noat birlashmalari va agrar-sanoat maj-mualari bu jarayonning turli shaklda rasmiylashuvidir. Agrosanoat integratsiyasida .Agrosanoat integratsiyasi rivoji fan-texnikaning yangi yutuqlariga tayangan holda eng yuqori mehnat unumdorligini ta’minlash va harajatlarni keskin kamaytirishga xizmat qiladiZamonaviy sharoitda agrosanoat komplekslarini shakllantirish qishloq xo'jaligi xom ashyosini ishlab chiqarish, tayyorlash, qayta ishlash, saqlash va tayyor mahsulotni sotish korxonalarining yaqinlashishi va o'zaro ta'siri asosida sanoat va qishloq xo'jaligini organik birlashtirishni nazarda tutadi. ularga xizmat ko'rsatadigan sanoat tarmoqlari.
Zamonaviy agrosanoat majmuasining asosiy xususiyati xomashyo ishlab chiqarish va qayta ishlashda, shuningdek, asosiy ishlab chiqarishdan chiqindi chiqindiga qadar kompleks qayta ishlashda yuqori ixtisoslashgan qishloq xo‘jaligi va sanoat o‘rtasida doimiy va bevosita aloqalarning mavjudligidir. tayyor mahsulotlar. Shuningdek, muhim yuqori daraja kompleksning barcha korxonalari rivojlanishining tarmoq va hududiy o‘zaro bog‘liqligi va mutanosibligi. Biroq bunday hududiy birlikni agrosanoat kompleksining barcha tarkibiy qismlarini yagona platforma doirasida joylashtirish deb tushunmaslik kerak. Agrosanoat majmuasini tashkil etuvchi bo'linmalar (qishloq xo'jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish, saqlash, tashish, qayta ishlash va sotish) ishlab chiqarish va iqtisodiy birlikni saqlash sharti bilan bir-biridan sezilarli masofada joylashgan bo'lishi mumkin. Shunday qilib, agrosanoat kompleksi- bu o'zaro bog'langan tarmoqlar ishlab chiqarishni tashkil etish shakli bo'lib, u tegishli qishloq xo'jaligi va sanoat korxonalari ma'lum bir hududda xom ashyo olishdan tortib to mahsulot ishlab chiqarishgacha bo'lgan yagona ishlab chiqarish tsikliga organik ravishda birlashtirilgan ishlab chiqarish-hududiy tizim sifatida qaraladi. tayyor mahsulotlar. Agrosanoat majmuasi tarkibidagi qishloq xo‘jaligi va qayta ishlash bo‘g‘inlari o‘rtasidagi chambarchas bog‘liqlik ularning bir-birisiz normal faoliyat yurita olmasligidan dalolat beradi. Har qanday agrosanoat majmuasi qishloq xo‘jaligi va sanoat tarmoqlari ortasidagi mehnat taqsimoti natijasida ichki birlik va yaxlitlik bilan ajralib turadi. Agrosanoat majmuasining asosiy qismi birgalikda foydalanish asosida rivojlanayotgani xarakterlidir mehnat resurslari, yordamchi va xizmat koʻrsatish obʼyektlari, energetika, taʼmirlash inshootlari, suv taʼminoti, kommunal xoʻjaligi, hudud jamoasi, tabiiy va tarixiy sharoitlar, tashkil etish va boshqarish usullari.
Sanoatning qishloq xo'jaligi bilan yaqinlashishi va o'zaro ta'siri jarayoni deyiladi agrosanoat integratsiyasi, bu fan-texnika taraqqiyotining rivojlanishidagi muhim qonuniyatdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
