9.1.2 - tasdiq. Agar
qatorlar yaqirdashsa, istalgan haqiqiy α va µ va sonlar uchun
qator ham yaqinlashadi va uning yigindisi
gа teng bo ‘ladi. Isbot ketma-ketlik limitining chiziqliligidan kelib chiqadi. Haqiqatan, agar Sn(a) simvol orqali ∑ak qatorning qismiy yig'indilari ketma-ketligini, ∑bk simvol orqali esa bk qatorning qismiy yig‘indilari ketma-ketligini belgilasak, (9.1.5) ning chap tomonidagi qator qismiy yig'indilari uchun
tenglikni olamiz.
Bu tenglikda, limit xossalaridan foydalanib, n oo deb limitga o‘tsak, talab qilingan (9.1.5) tenglikka ega bo'lamiz.
5. Sonli qatorlar nazariyasidagi eng asosiy masala berilgan qatorning
yaqinlashish yoki yaqinlashmasligini aniqlashdir. Navbatdagi shart qator yaqinlashishi uchun ham zaruriy, ham yetarli shart bo'lgani uchun uni kriteriy deb atashadi.
9.1.1 - teorema (Koshi kriteriysi). (9.1.1) sonli qator yaqinlashishi uchun istalgan € > 0 olganda ham shunday N = N(€) nomer topilib, n ≥ m ≥ N shartni qanoatlantiruvchi barcha natural m va n sonlar uchun
qator ham yaqinlashadi va uning yigindisi
gа teng bo ‘ladi.
Isbot ketma-ketlik limitining chiziqliligidan kelib chiqadi. Haqiqatan, agar Sn(a) simvol orqali ∑ak qatorning qismiy yig'indilari ketma-ketligini, Sn(b) simvol orqali esa bk qatorning qismiy yig‘indilari ketma-ketligini belgilasak, (9.1.5) ning chap tomonidagi qator qismiy yig'indilari uchun
tenglikni olamiz. Bu tenglikda, limit xossalaridan foydalanib, n → ∞ deb limitga o‘tsak, talab qilingan (9.1.5) tenglikka ega bo'lamiz.
5. Sonli qatorlar nazariyasidagi eng asosiy masala berilgan qatorning yaqinlashish yoki yaqinlashmasligini aniqlashdir. Navbatdagi shart qator yaqinlashishi uchun ham zaruriy, ham yetarli shart bo'lgani uchun uni kriteriy deb atashadi.
9.1.1 - teorema (Koshi kriteriysi). (9.1.1) sonli qator yaqinlashishi uchun istalgan € > 0 olganda ham shunday N = N(€) nomer topilib, n ≥ m ≥ N shartni qanoatlantiruvchi barcha natural
tengsizlikning bajarilishi zarur va yetarli.
Isbot (9.1.2) tenglik bilan aniqlangan Sn qismiy yig:indilar ketma-ketligi uchun Koshi kriteriysi va o‘z-o‘zidan ko'rinib turgan
tenglikdan bevosita kelib chiqadi. Eslatma. Modomiki Koshi kriteriysi qatoming dastlabki hadlariga
bog‘liq emas ekan, qatorning istalgan chekli sondagi hadlarini o‘zgartirish uning yaqinlashishiga ta’sir qdmaydi. Chunonchi, agar
(9.1.1) qator berilgan bo‘lsa, istalgan natural N soni uchun
ko'rinishdagi qatorlar (9.1.1) qator bilan bir vaqtda yaqinlashadi yoki uzoqlashadi.
6. Koshi kriteriysi berilgan qatorning yaqinlashishini aniqlash uchun nihoyatda samarali vositadir. Ammo amaliyotda yaqinlashishning tekshirish osonroq bo‘lgan turli yetarlilik shartlaridan ko‘proq
foydalaniladi. Shunday shartlar safiga, o‘rganilayotgan qatorni yaqinlashishi avvaldan ma’lum bo'lgan boshqa bir qator bilan solishtirishga asoslangan, taqqoslash alomatlari kiradi.
9.1.2 – teorema (taqqoslashning umumiy alomati). Ikki ak va bk haqiqiy sonlar ketma-ketligi
tengsizliklarni qanoatlantirsin.
U holda, agar
Qator yaqinlashsa
qator ham yaqiniashadi
Do'stlaringiz bilan baham: |