Mavzu: Abdulla Avloniyning pedagogik qarashlari. Reja

---

Mavzu: Abdulla Avloniyning pedagogik qarashlari.
REJA: 
1. A.Avloniyning hayoti va ijodiy yo’li. 
2. A.Avloniy tashkil etgan maktablar va darsliklar. (“Birinchi muallim”, “Ikkinchi muallim”). 
3. “Turkiy Guliston yohud ahloq” asarida komil inson tarbiyasiga oid ilgari surilgan g’oyalar. 
4. A. Avloniyning “Turkiy guliston yohud ahloq “ asarini boshlang’ich ta`limda o’rganish va tahlil qilish.
 
Darsning maqsadi:
Talabalarga A.Avloniy tashkil etgan maktablar va darsliklar, “Turkiy 
Guliston yohud ahloq” asarida komil inson tarbiyasiga oid ilgari surilgan g’oyalar haqida 
tushuncha berish. 
Darsdagi asosiy tushunchalar. 
A.Avloniyning hayoti va ijodi, “Turkiy guliston yohud 
ahloq“ asarini o’rganish va tahlil qilish.

Darsning umumiy metodi:
Og’zaki bayon etish, ko’rgazmali, amaliy mashg’ulotlar, 
inter faol.
Talabalarga qo’yiladigan talablar:
Qo’shimcha adabiyotni tahlil qilish, ularni 
o`rganib konspektlashtirish, ijodiy izlanuvchanlik, faol ishtirok, baxsda ishtirok etish, qo`yilgan 
muammolarni og`zaki bayon etish. 
O`qituvchiga qo`yiladigan talab
: a) Talabalar diqqatini qismlarga bo’lib ko’rsatish, 
ko’nikmalarni soddalashtirgan sharoitda berish o’zlashtirish, uzluksiz qaytuvchan aloqa va ijodiy 
mustaxkamlashga asoslangan mustaqil ishni tashkil etish, izlanuvchan, yaratuvchanlik fazasiga 
o’tish, muammoli vaziyatlar yaratish. talabalar uz faoliyatini uzlari tahlil kilishlari. 
Dars jarayonida xar ikki tomondan (o`qituvchi va talaba) quyidagilarga aloxida e'tibor beriladi: 
kerakli bilimlarni yetkazish-o’zlashtirish, reproduktiv darajadagi ko’nikmalarni shakillantirish-
kabul kilish, faoliyatni yaxlitligicha va qisimlarga bulib kursatish, kunikmalarni soddalashtirgan 
sharoitda berish uzlashtirish ,uzluksiz kaytuvchan aloka va ijodiy mustaxkamlashga asoslangan 
mustakil ishni tashkil etish, izlanuvchan, yaratuvchanlik fazasiga utish, muammoli vaziyatlar 
yaratish. Imitatsion modellash, talabalar uz faoliyatini uzlari tahlil kilishlari. 
Ta'lim standarti va dasturi talablari asosida mavzuning mazmunini ochishda
quyidagilarga aloxida e'tibor beriladi: Taniqli ma’rifatparvar adib Abdulla Avloniy pedagogik 
fikr taraqqiyotiga salmoqli hissa qo’shgan, o’z asarlarida o’zbek xalqining eng yaxshi 
an’analarini, ta’lim-tarbiyaga oid muhim hayotiy masalani aks ettirgan pedagog, olimdir. O’ta 
iqtidorli bo’lgan Abdulla Avloniy 15 yoshida she’rlar yoza boshladi. Dastlabki she’rlarida va 
«Hijron» degan maqolasida xalqni yangi usul maktablarida o’qib-o’rganishga targ’ib qildi. 
Avbdulla Avloniy 1907 yilda «Shuhrat», «Osiyo» nomli yangi gazetalar chiqara boshladi, lekin 
chor amaldorlari tez orada gazetalarni yoptirib qo’yadi. Abdulla Avloniy keyinroq «Sadoyi 
Turkiston» (1914—1915), «Turon» (1917), «Ishtirokiyun» (1918) gazetalarida, «Kasabachilik 

---

harakati» (1921) jurnalida muharrir bo’lib ishlaydi. Shundan so’ng, u o’zbek matbuotning 
zabardast vakili, o’zbek matbuotning asoschilaridan biri sifatida taniladi. 
ADABIYOTLAR: 
1. Abdurasulov M O’zbek ma’rifatparvar shoirlari ilm ma’rifat haqida. T. O’qituvchi 1992 yil. 
2. Tursunov I Istiqlolga intilgan qalblar nidosi. T. 1993 yil.
3. A. Avloniy “Turkiy guliston yoxud axloq” T. 1998 y.