Mavzu 18: jismlarning elektrlanishiga oid misollar

b) Akkumulyatorlar

Ximiyaviy protsesslar natijasida elektr energiyasi to`play oladigan va energiyani ma'lum vaqt davomida saqlab tura oladigan asbob akkumulyator deb ataladi.

Elektrolitning tarkibiga qarab akkumulyatorlar kislotali va ishqorli akkuulyatorlarga bo`linadi. Kislotali eng oddiy akkuulyator elektrolitga botirilgan ikkita qo`rg`oshin plastinka (elektronlar)dan iborat bo`ladi; bundagi elektrolit bir oz sulfat kislota qo`shilgan suvdir.

Boshqa manbaning o`zgarmas toki elektrolit orqali o`tib, uni tarkibiy qismlariga ajratadi. Elektrolit ichida ionlar harakatga keladi: vodorod (H₂) kationlari tok manbaning manfiy klemasiga ulangan plstinkaga qarab, kislorod (O) anionlari tok manbaining musbat kleamasiga ulangan plastinkaga qarab harakat qiladi. Elektroliz natijasida musbat elektrodda qo`rg`oshin oksidlanadi va manfiy elektrodda kovakli (teshik-teshik) qo`rg`oshin paydo bo`ladi. Elektr energiyasi ximiyaviy energiyaga shunday qilib aylanadi va akkumulyator zaryadlanadi. Energiya bu turda ma'lum vaqt davomida saqlanishi va kerak bo`lganda elektr energiyasiga osongina aylanishi mumkin.